Στο μαγικό Περού

Το Περού (Perú) στη νότια Αμερική είναι μια χώρα γεμάτη μυστήριο, πλούσιο πολιτισμό, ιστορία και παγκοσμίως γνωστή ως κέντρο πολιτισμού των Ίνκας. Βόρεια της βρίσκονται ο Ισημερινός και η Κολομβία, ανατολικά η Βραζιλία, νοτιοανατολικά η Βολιβία, νότια η Χιλή και βρέχεται δυτικά από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Το Περού χωρίζεται γεωγραφικά σε τρεις φυσικές ζώνες: την ακτή κατά μήκος της χώρας, την ορεινή ζώνη  (Άνδεις) και τη ζούγκλα, που καταλαμβάνει το 60% της χώρας.

  

Το όνομα της προέρχεται από το όνομα του Birú, ενός τοπικού άρχοντα στον Κόλπο του Σεν Μιγκέλ στον Παναμά στις αρχές του 16ου αιώνα. Οι πολυπολιτισμικές περουβιανές πόλεις είναι μίγμα πολιτισμού των Άνδεων με αυτό των Ισπανών αποίκων. Το Taiuantisuyo, η Αυτοκρατορία των Ίνκας, είχε φθάσει σε πολύ υψηλό πολιτιστικό επίπεδο. Η «χώρα του χρυσού», για τους Ισπανούς Κονκισταδόρες είχε αυτό το σπουδαίο ιστορικό παρελθόν, αλλά μετά τον 16ο αιώνα και την καταστροφή της αυτοκρατορίας των Ίνκας, έζησε έντονα τη στασιμότητα.  

Τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε πάλι να αναζωογονείται και να έχει μάλιστα ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη. Η Λίμα είναι μια ολοζώντανη πόλη, αλλά με άναρχη δόμηση και πολλές φαβέλες επικίνδυνες για την υγεία. Δύο συνοικίες, το Σαν Ισίντρο και η Μιραφλόρες έχουν νυχτερινή ζωή. Οι πολιτισμοί στο Περού είναι πολλοί (Τσιμού, Τσαβίν, Μοτσίκα, Ίνκας κλπ.), ενώ πολλά αινίγματα παραμένουν ακόμη άλυτα και μαγνητίζουν.Το αινιγματικό Τσαβίν στο βόρειο Περού (υψόμετρο 3.200 μέτρων) στις όχθες των ποταμών Μόσνα και Βατσέσκα, αποτελεί το λίκνο όλων των πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στην περιοχή των Άνδεων και κατοικήθηκε ιστορικά από το 1800 π.Χ. μέχρι τον 14ο αιώνα μ.Χ.  

Πρόκειται για μεγάλο τελετουργικό κέντρο χτισμένο σε πολλά επίπεδα, με βασική θεότητα τον Ιαγουάρο και που αποτελείται από ένα συγκρότημα κτιρίων, πυραμιδωτών κατασκευών, υπόγειων στοών, διαδρόμων και πλατειών. Ο «Αρχαίος Ναός» ή «Ναός του Μεγάλου Μαχαιριού» σε σχήμα «U» είναι ο παλαιότερος. Δύο ακόμη νεότερα συγκροτήματα είναι ο «Νεότερος Ναός»  και το «El Castillo». Στον «Ναό του Μεγάλου Μαχαιριού» κλιμακωτές εξέδρες ξεκινούν από το κέντρο του αίθριου και φθάνουν μέχρι τη κορυφή. Μέσα στον Αρχαίο Ναό, στο κέντρο του βρίσκεται και το περίφημο γρανιτένιο μαχαίρι, που έδωσε το όνομά του στον ναό. Πρόκειται για έναν μεγάλο σκαλισμένο μονόλιθο με ύψος 4,5 μ. σε σχήμα μαχαιριού. Η όρθια φιγούρα του Τσαβίν με μεγάλο κεφάλι αιλουροειδούς, μαλλιά από φίδια, ενώ στο στόμα έχει δύο γυριστούς κυνόδοντες. Στο Τσαβίν ο Ιαγουάρος δρα σε τρία επίπεδα εκδήλωσης, δηλαδή ως "Ουράνιος Ιαγουάρος", (συμβολίζει τον αστερισμό του Ωρίωνα), ως "Ημερήσιος" Ήλιος και ως "Νυκτερινός Ιαγουάρος", που έχει τη μορφή ανθρωπόμορφου αιλουροειδούς.  

Το Μάτσου Πίτσου είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, που όσοι έχουν πάει λένε πως δεν μοιάζει με τίποτε άλλο στον πλανήτη. Ακροβατεί ανάμεσα σε κατακόρυφους ορεινούς όγκους στο φαράγγι του Ουρουμπάμπα εκατέρωθεν. Οι πετρόκτιστες κατασκευές είναι σε άριστη κατάσταση. Οι Ισπανοί «κονκισταδόρες» αγνοούσαν αυτή τη μυστηριώδη πόλη των Ίνκας που ανακάλυψε μέσα σε πυκνή βλάστηση ο Αμερικανός αρχαιολόγος Χίραμ Μπίνγκαμ το 1911. Ακόμη και σήμερα κανείς δεν ξέρει αν πρόκειται για ιερό των Ίνκας, θέρετρο βασιλέων, χώρο λατρείας του Θεού ήλιου ή αστρονομικό παρατηρητήριο;

  

 

Περίπου 350 χλμ. Νότια της Λίμα, υπήρξε κάποτε ο πολιτισμός της Νάζκα, που έφθασε στο απόγειό του ανάμεσα στο 200 και το 800 μ.Χ. Ερείπια της αρχαίας πρωτεύουσας της Νάζκα, η Καγουάτσι,  είχε έναν πυραμιδικό ναό – ανάκτορο και πολλές κατοικίες. Οι γραμμές, τα γεωμετρικά σχήματα, οι γιγαντιαίες μορφές ζώων και πουλιών καλύπτουν μια έκταση μεγαλύτερη από 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα στους πρόποδες της οροσειράς των Άνδεων, ανάμεσα στα σημερινά χωριά Νάζκα και Πάλπα. Είναι ορατές μόνο από αεροπλάνο, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους. Εκτός από τα τριγωνικά ή ορθογώνια σχήματα, τις σπείρες υπάρχουν 18 σχέδια πουλιών και 10 περίπου σχέδια ζώων, όπως πίθηκο με σπειροειδή ουρά, αράχνη, ψάρια… Τα σχέδια των ζώων φθάνουν από 15 μ. έως 300 μ. Ο P. Kosok τις θεώρησε σαν το μεγαλύτερο αστρονομικό ημερολόγιο που υπάρχει στον κόσμο.

 

Η Τιτικάκα είναι η ψηλότερη πλωτή λίμνη στον κόσμο (3.820 μέτρα) και σήμερα αξιοποιημένη τουριστικά. Η μισή ανήκει στο Περού και η άλλη μισή στη Βολιβία. Τα τροπικά δάση καταστρέφονται επειδή η αξία της γης τους υπολογίζεται μόνο βάση της αξίας της ξυλείας τους από «κοντόφθαλμες» κυβερνήσεις,  πολυεθνικές εταιρίες εμπορίου ξυλείας και γεωκτήμονες. 

 



Οι κυριότερες απειλές για το δάσος είναι: οι μετανάστες κτηματίες, το κόψιμο ξυλείας, η εξόρυξη μεταλλευμάτων και η άντληση πετρελαίου. 
Οι κύριες αυτόχθονες φυλές είναι οι Ashaninka, Machiguenga και Shipibo. Μερικές από τις φυλές που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές παραμένουν ανέπαφες και πρωτόγονες. Όπως και σε άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής, οι κάτοικοι του δάσους απειλούνται από την μετανάστευση φτωχών αγροτών από την περιοχή των Άνδεων στις ανατολικές πεδιάδες του δάσους. Για παράδειγμα η αποψίλωση του δάσους για φάρμες,  είναι η κύρια αιτία διαμάχης με τους ιθαγενείς. 

 

Όλο και περισσότερο τα δάση του Περού δέχονται πιέσεις από τις επιχειρήσεις εμπορίου ξυλείας. Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει 1 ½ εκτάρια τροπικού δάσους χάνεται με τραγικές επιπτώσεις  για όλους μας! Σήμερα η εικόνα του Περού συμπληρώνεται με τα κατάλευκα λάμα, τις αρχαίες πόλεις και τα μουσεία τους, τις παραδοσιακές μουσικές, τα χειροτεχνήματα της περουβιάνικης λαϊκής παράδοσης, τα περίφημα υφαντά με τα γεωμετρικά σχέδια κι υφάσματα, τα έντονα χρώματα και κυρίως οι φιλόξενοι άνθρωποι που κρατούν αυτές τις παραδόσεις ζωντανές στο χρόνο…

Οι Ατσουάρ, μια φυλή που ζει στο βορειοδυτικό Περού στη ζούγκλα του Αμαζονίου, υπέβαλε μήνυση σε δικαστήριο του Λος Αντζελες κατά της Occidental, της τέταρτης μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας των ΗΠΑ. Οι Ατσουάρ ζουν στη ζούγκλα του Αμαζονίου προσπαθώντας να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους, όμως ζουν σε μια περιοχή που διαθέτει τα πλουσιότερα πετρελαϊκά αποθέματα στο Περού. Η ζωή τους άλλαξε ριζικά όταν οι πετρελαϊκές εταιρείες άρχισαν να δραστηριοποιούνται σε αυτό το τμήμα του Αμαζονίου. Για περισσότερα από 30 χρόνια, οι γεωτρήσεις και η ρίψη λυμάτων προκάλεσε ανεπανόρθωτες καταστροφές στη φύση και στη ζωή τους. Πολλοί έχουν ασθενήσει σοβαρά ή έχασαν τη ζωή τους, αφού όλα αυτά τα χρόνια 850.000 βαρέλια τοξικών αποβλήτων ρίχνονταν στα ποτάμια και στα ρέματα που χρησιμοποιούσαν οι ιθαγενείς για πόσιμο νερό, πλύσιμο, πότισμα και για ψάρεμα.

Τα δάση του Αμαζόνιου έχουν ονομαστεί «πνεύμονες του πλανήτη», γιατί εξασφαλίζει τη θεμελιώδη παγκόσμια περιβαλλοντική υπηρεσία της συνεχούς ανακύκλωσης του διοξειδίου του άνθρακα σε οξυγόνο.  Περισσότερο από το 20% του οξυγόνου του πλανήτη παράγεται στα τροπικά δάση του Αμαζόνιου, ενώ το 1% του γλυκού νερού βρίσκεται στη λεκάνη του Αμαζονίου. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι χάνονται 137 είδη φυτών, ζώων και εντόμων κάθε μέρα λόγω της αποψίλωσης, που ισοδυναμεί με 50.000 είδη το χρόνο.

 



 Ένα μόνο δέντρο στο Περού, βρέθηκε ότι φιλοξενεί πάνω του 43 διαφορετικά είδη μυρμηγκιών. Ο αριθμός των διαφορετικών ειδών ψαριών στον Αμαζόνιο υπερβαίνει τον αριθμό που έχει βρεθεί σ΄ολόκληρο το Ατλαντικό Ωκεανό.

   

  

 

Τα Nησιά Μπαγιέστας έχουν θεωρηθεί το σημαντικότερο προστατευόμενο οικολογικό πάρκο του Περού. Πρόκειται για ένα μικρό σύμπλεγμα ηφαιστιογενών νησίδων όπου ζουν εκατομμύρια πουλιά και θαλάσσια θηλαστικά, όπως θαλάσσιοι ελέφαντες, φώκιες, πιγκουΐνοι, θαλάσσια κήτη… Εκατομμύρια πουλιά απολαμβάνουν τη χρήση των ηφαιστιογενών νησιών Μπαγιέστας με τις δεκάδες σπηλιές και τα τεράστια κύματα του Ειρηνικού ωκεανού, που τα θαλασσοδέρνουν. 

 


Επίσης θεωρούνται τα νησιά και ως το δεύτερο θαλάσσιο πάρκο της Λατινικής Αμερικής. Σε αυτές τις περιοχές του Περού βρίσκεται το ορυκτό γουανό, πολύ πλούσιο σε όξινο ανθρακικό αμμώνιο, που προήρθε από την αποσύνθεση των περιττωμάτων θαλάσσιων πουλιών.

φωτογραφίες ΕΥΘΥΜΗΣ ΛΑΖΑΡΟΥ