GRAND CANYON & THE VANISHING COLORADO RIVER

Το Γκράντ Κάνυον και ο εξαφανισμένος ποταμός Κολοράντο

 Στην βόρεια Αριζόνα, βρίσκεται το οροπέδιο του Κολοράντο και ανάμεσα στις εντυπωσιακές χαράδρες του οροπεδίου, που ονομάζονται κάνυον, υπάρχει το μεγαλύτερο κάνυον του κόσμου, το Γκραν Κάνυον του ποταμού Κολοράντο. Το γρανιτένιο φαράγγι που διανοίγει ο ποταμός Κολοράντο αποκαλύπτει μερικά από τα αρχαιότερα πετρώματα του πλανήτη.  Το 1919 ανακηρύχθηκε Εθνικό Πάρκο των Η.Π.Α. και το 1979 Τόπος Παγκόσμιας Κληρονομιάς, εξαιτίας της επιστημονικής του σημασίας. Περισσότεροι από 5 εκατομμύρια άνθρωποι το επισκέπτονται κάθε χρόνο. Η θέα σου κόβει την ανάσα και τα μάτια θαμπώνονται από τη μαγεία των μυριάδων αποχρώσεων και των γεωλογικών χαρακτηριστικών.

Το Γκραν Κάνυον έχει μέσο βάθος περίπου 1.600 μέτρα, μέσο πλάτος 16 χιλιόμετρα και η μέγιστη απόσταση ανάμεσα στα απόκρημνα τοιχώματά του είναι 29 χλμ. Υπολογίζουν ότι το φαράγγι έχει ηλικία κάτι πιο λίγο από 6 εκατομμύρια έτη. Εκείνη τη εποχή αποτελούσαν τον πυθμένα ενός πανάρχαιου ωκεανού. Τα βράχια στο βάθος της χαράδρας έχουν ηλικία 2000 εκατομμυρίων ετών. Στη συνέχεια, και σε διάστημα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, εναποτέθηκαν επάνω τους στρώματα βράχων ψαμμίτη, αργιλικού σχιστόλιθου και ασβεστόλιθοι με διαφορετικούς χρωματισμούς.

Σε σύγκριση με τη διαδικασία απόθεσης στον αρχαίο θαλάσσιο πυθμένα, ο ρυθμός της διάβρωσης ήταν ταχύτατος. Πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια - αμέσως μετά την εποχή των δεινοσαύρων - δυο ποταμοί που διέσχιζαν τον πυθμένα, παρέσυραν τους βράχους και άνοιξαν μια χαράδρα. Στη συνέχεια οι ποταμοί ενώθηκαν, σχημάτισαν τον Κολοράντο και τα νερά απέκτησαν ακόμη μεγαλύτερη δύναμη για να παρασέρνουν τα αμμώδη χαλίκια και να βαθαίνουν τη χαράδρα. Ο ποταμός Κολοράντο όταν δημιουργήθηκε άρχισε να ρέει διαμέσου του πανάρχαιου ομώνυμου οροπεδίου και σε περίπου 2.000 εκατομμύρια χρόνια η εκβάθυνση της κοίτης του ποταμού έφτασε στα 150 μέτρα.

Το χιόνι, οι βροχές, οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, οι εκατοντάδες παραπόταμοι συνέβαλαν στη τελική διαμόρφωση… Μάλιστα οι παραπόταμοι δημιούργησαν ένα σύστημα από χιλιάδες εντυπωσιακά φαράγγια. Σήμερα ο ποταμός Κολοράντο κατεβαίνει στα 670 μέτρα, περνώντας από 200 κλιμακωτές κοίτες και κατευθύνεται προς τον κόλπο της Καλιφόρνιας.

Οι επισκέπτες σκαρφαλώνουν στα τοιχώματα του κάνυον, πάνω στα ασβεστολιθικά βράχια Καϊμπάμπ ή στο Νάνκογουιπ. Ο άνθρωπος εμφανίστηκε εδώ πριν από 4.000 τουλάχιστον χρόνια με τους κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες που σχεδίαζαν μορφές ζώων από ξύλο ιτιάς στα ασβεστολιθικά σπήλαια. Ο αρχαίος λαός Πουέμπλο έζησε στο κάνυον για χίλια περίπου χρόνια και εξαφανίστηκαν γύρω στο 1150 μ.Χ. Στο Νάνκογουιπ οι επισκέπτες κάθονται μπροστά από της αποθήκες σιτηρών, που έσκαψαν στον «Κόκκινο τοίχο» οι αρχαίοι Πουέμπλο.

Οξείδια του σιδήρου κάτω από τις ακτίνες του ήλιου, βάφουν με πορτοκαλιές αποχρώσεις το Γιάκι Πόιντ του Νότιου Χείλους. Αλλού ένας μοναχικός σχιστολιθικός βράχος ηλικίας 2 εκατομμυρίων ετών, ο σχιστόλιθος «Βισνού» είναι το αστραφτερό μαύρο υπόλειμμα μιας οροσειράς.

Πολλοί ειδικοί λένε πως το Γκραν Κάνυον είναι και μια χαρακτηριστική «τομή» οικολογικών ζωνών. Από το χείλος ως το ποτάμι, βλέπουμε την οικολογική ποικιλία από τον Καναδά ως το Μεξικό, από τα χιονισμένα αειθαλή δάση του αρκτικού ως τα άνυδρα εδάφη της ερήμου Σονόρας.

 Το 1963 το Φράγμα Γκλεν Κάνυον ανέκοψε τη ροή του ποταμού και επηρέασε το φαράγγι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, έτσι ο οικολογικός πλούτος περιορίζεται ραγδαία. Η φυσική διαδικασία που χιλιετίες διαμόρφωνε τα οικοσυστήματα του Κάνιον σταμάτησε…  Έγινε μια προσπάθεια το 1996 όταν οι υπεύθυνοι άνοιξαν το Φράγμα Γκλεν Κάνυουν, όμως η φυσική ροή του ποταμού για μια μόνο εβδομάδα, δεν θα μπορούσε να αποκαταστήσει τη διαταραγμένη οικολογική ισορροπία του Κάνυον.

It’s Not Too Late to Change the Course of the Vanishing Colorado River

Το 1922 ο περιβαλλοντολόγος Aldo Leopold διέσχισε με κανό έναποτάμι γεμάτο ζωή και κατέληξε σε ένα καταπράσινο δέλτα, όπου οργίαζε η Φύση με πράσινες  lagoons, πλούσιο ψάρι και υδρόβια πουλιά έκραζαν. Αλλά ο παράδεισος του Leopold έχει πάψει να υπάρχει εδώ και χρόνια... ενώ ένα σχεδόν λασπώδες ρυάκι διατρέχει το φαράγγι για μίλια.  “Αυτό το καταπληκτικό μέρος δεν υπάρχει πια...” είπε η Sandra Postel, διευθύντρια του  Global Water Policy Project  και μέλος του National Geographic Society. “Έχουν χαθεί πολλά.”

Δέκα μεγάλα φράγματα – από το Hoover Dam, που χτίστηκε το 1936 μέχρι το Glen Canyon Dam, που ολοκληρώθηκε το  1966 — έχουν μπλοκάρει τη κοίτη του Colorado River. Αμέτρητες πόλεις και βιομηχανίες αντλούν το νερό του, καθώς και των παραποτάμων του. Σήμερα το Colorado River μοιάζει με τα ποτάμια, όπως ο Rio Grande, ο Νείλος κι άλλα σημαντικά ποτάμια, τα οποία υπερ-ατλούνται τόσο, ώστε τελικά ποτέ δε φτάνουν να εκβάλλουν στη θάλασσα. Πολλοί ειδικοί δηλώνουν ότι η χώρα δε θα ήταν αυτή που ξέρουμε, αν δεν υπήρχε ο Κολοράντο.  Γι’αυτό γίνεται μια πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια, που ονομάζεται  «Change the Course» και η οποία ζητά να επιστρέψει το ποτάμι στη θάλασσα.  Γι’ αυτό το σκοπό συνεργάζονται το National Geographic Society, το Bonneville Environmental Foundation και  Participant Media, που με ομαδική δουλειά ειδικών προσπαθούν να αλλάξουν τη μοίρα του κάποτε ποταμού Κολοράντο. 

 

 
Το 70 – 90% των νερών του Κολοράντο χρησιμοποιούνται από τις αγροτικές καλλιέργειες και τη βιομηχανία και το υπόλοιπο ποσοστό από τα νοικοκυριά. Μια μεγάλη πληγή στις όχθες του Κολοράντο είναι τα εργοτάξια fracturing με διάφορα τοξικά.  Με το φίλμ «Last Call at the Oasis», η  Participant Media προωθεί τη καμπάνια, θέλοντας να αφυπνίσει 100 χιλιάδες περίπου . Όσοι υπογράφουν τη καμπάνια λαμβάνουν σποραδικά κείμενα και emails για να ενημερώνονται για τις εξελίξεις στον  Colorado και επίσης να εκπαιδευτούν για το προσωπικό τους αποτύπωμα και τρόπους, που θα ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις.  Πολλοί νέοι θα κληθούν εθελοντικά να συμμετέχουν στην ανάκαμψη του Κολοράντο, ενώ μια σειρά βίντεο με τίτλο « Life Without Water is Awkward» επίσης θα κυκλοφορήσουν για να αφυπνίσουν  με τη καμπάνια και να προκαλέσουν προσοχή. Αν όλα πάνε καλά ο Colorado River θα φτάσει στη θάλασσα σε  πέντε με επτά χρόνια από σήμερα.   

Πολλοί λένε πως αυτό πιθανόν να είναι κι ένα από τα σημαντικότερα  περιβαλλοντικά επιτεύγματα των τελευταίων 50 με 100 χρόνων!