Εσκιμώοι, οι πρώτοι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες

χωρίς πατρίδα!

Οι φυλές των Εσκιμώων κατοικούν στη Γροιλανδία, στη γη Μπάφφιν, στο βορειοδυτικό Καναδά και στην Αλάσκα  ως τη βορειαοανατολική Σιβηρία και τον Βερίγγειο Προθμό, είναι πληθυσμοί αρχαίας προέλευσης που παρέμειναν απομονωμένοι στις αρκτικές περιοχές κατά τη περίοδο των μεγάλων μεταναστεύσεων. Σήμερα όμως καθώς οι πάγοι λιώνουν και το φυσικό τους περιβάλλον καταστρέφεται θα αναγκαστούν να μετακινηθούν. H ίδιά τους η γη λειώνει κάτω από τα πόδια τους!

 Ολόκληρη η περιοχή βορείως του Ικαλούιτ στον Καναδά θα έπρεπε να καλύπτεται από πάγους, όμως στον κόλπο Φρομπίσερ, περιοχή σημαντικό βιότοπο τόσο των πολικών αρκούδων, όσο και των Εσκιμώων, τα νερά παραμένουν κρυστάλλινα. Έρευνες δείχνουν ότι η Αρκτική θερμαίνεται με ρυθμό οκταπλάσιο τον τελευταίο αιώνα. Στην Αλάσκα, το Δυτικό Καναδά και την Ανατολική Ρωσία, οι θερμοκρασίες το χειμώνα αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 3-4 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 50 χρόνια. Οι Εσκιμώοι βιώνουν καθημερινά τα αρνητικά της κλιματικής αλλαγής.

Για παράδειγμα, 600 άνθρωποι σε ένα νησάκι στην Αλάσκα, δηλαδή μια ολόκληρη κοινότητα, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να γίνουν οι πρώτοι σε παγκόσμιο επίπεδο πρόσφυγες εξαιτίας της υπερθέρμανσης. Ο πάγος, από τον οποίο είναι κατασκευασμένες οι καλύβες τους, έχει λειώσει, όπως και τα τεράστια κομμάτια που χρησιμοποιήθηκαν ως κυματοθραύστες. Ένας κάτοικος της περιοχής δήλωσε: «Όταν ήρθα εδώ, η θάλασσα απείχε 12 μέτρα, τώρα απέχει 3 μ».

 Οι φυλές της Αμερικής ονομάζονται Ινουίτ, που σημαίνει άνθρωποι. Το όνομα Εσκιμώοι  προέρχεται από μια συγκεκριμένη ομάδα, τους Ουιγιασκιμόουοκ (δηλ.αυτοί που τρώνε ωμό κρέας), επειδή έτσι τους αποκαλούσαν οι Ινδιάνοι Αλγκονκίνοι. Σημαντικές ομάδες είναι οι Κονιαγκμίουτ, Μαλεμίουτ και Νοαταγκμίουτ της Αλάσκας, οι Γιούτ ή Νομόλο της Σιβηρίας, οι Κενίπετν και Λαβραδόρ του Καναδά κι ομάδες της νοτιοδυτικής Γροιλανδίας. Ανησυχούν ότι χάνουν τους πάγους και την αρμονία τους με το περιβάλλον και ότι θα αφανισθεί η πολική αρκούδα ως το 2070, καθώς δεν θα υπάρχουν πάγοι για να βρει τροφή.

Στις 30 Μαίου 2007, ένας εκπρόσωπος των Ινουίτ, ο Ακαλούκ Λίνγκε, σχεδίασε διαμαρτυρία για την αναμενόμενη επέκταση του αγγλικού αεροδρομίου Στάνστεντ, θέλοντας να στρέψει τη προσοχή του κόσμου στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συχνών πτήσεων. Το τρίτο σε μέγεθος αεροδρόμιο του Λονδίνου, Στάνστεντ, προσφέρεται για πτήσεις χαμηλού κόστους με αποτέλεσμα την αύξηση της κίνησης των αεροπλάνων. Ο κ. Λίνγκε κατέθεσε στην επιτροπή, που έχει σκοπό να εξετάσει ακριβώς τη σκοπιμότητα επέκτασης του αεροδρομίου, στοιχεία για την αυξανόμενη καταστροφή που υφίστανται χωριά των Ινουίτ στον Αρκτικό κύκλο.  

 Ο Ινουίτ πολιτικός, Λίνγκε, δήλωσε στην εφημερίδα Ιντιπέντεντ χαρακτηριστικά ότι οι κλιματικές αλλαγές είναι πλέον ορατές. "Ως παιδί έβλεπα τον πάγο στη Γροιλανδία να σχηματίζεται το Νοέμβριο. Τώρα περνούν μήνες μέχρι να γίνει αυτό, ενώ βλέπουμε τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει".  Oι Eσκιμώοι, θύματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, πιστεύουν ότι πολλά οφείλονται τις ρυπογόνες βιομηχανίες του σύγχρονου κόσμου και ότι οι ΗΠΑ ευθύνονται μερικώς, καθώς δεν περιορίζουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

 Το 2003 η πρόεδρος της Ένωσης του Ίνουιτ, η Σέιλα Γουάτ Κλουτιέ, που εκπροσωπεί περίπου 155 χιλιάδες Εσκιμώους που ζουν στον αρκτικό κύκλο, τόνισε ότι δεν επιθυμούν να παραμείνουν άβουλα θύματα της υπόθεσης και κατέθεσε αγωγή για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλα αυτά στο πλαίσιο των συνομιλιών για την κλιματολογική μεταβολή, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο, με τη συμμετοχή εκπροσώπων 140 κρατών. Δυστυχώς σε εκείνο το συνέδριο οι Εσκιμώοι δεν είχαν «λόγο», καθώς δεν έχουν δικό τους αυτόνομο κράτος.

 Αν και η εμπορική φαλαινοθηρία απαγορεύεται σε διεθνές επίπεδο σήμερα, οι Εσκιμώοι της Αλάσκας, έχουν άδεια από τη Διεθνή Επιτροπή Φαλαινοθηρίας να κυνηγούν κάθε χρόνο έναν συγκεκριμένο αριθμό φαλαινών. Η βάρκα και τα σκυλιά τους είναι η περιουσία τους. Τα σκυλιά των Εσκιμώων έχουν πάρα πολύ καλή όσφρηση και τους βοηθάνε στο κυνήγι τους. Οι Εσκιμώοι αντιπροσωπεύουν μια τυπική περίπτωση προσαρμογής τους ανθρώπου στο παγετωνικό περιβάλλον, άνθρωποι χαμηλού ή μέσου αναστήματος, με ελαφρά κίτρινο δέρμα και χαρακτηριστικά σχιστά μάτια, εμφανίζουν αξιοσημείωτα στρώματα λίπους στο πρόσωπο. Διατηρούν ακόμα αρκετό από τον πρωτογονισμό τους.

 Τα ρούχα τους είναι κυρίως από δέρματα αρκούδας, φώκιας και αλεπούς, καθώς επίσης οι κατοικίες τους είναι σκηνές από δέρμα φώκιας ή τάρανδου. Το χειμώνα και σε ορισμένες περιοχές φτιάχνουν τα περίφημα παγόσπιτα τους, τα "ιγκλού". Για να ζεσταθούν, καίνε το λάδι της φώκιας. Η φώκια τους προσφέρει το δέρμα, το κρέας της, και τα κόκαλά της, πάνω στα οποία χαράζουν παραστάσεις κυνηγιού και τα εμπορεύονται. Το τόξο έχει τώρα αντικατασταθεί από το τουφέκι, αλλά για το κυνήγι υδρόβιων ζώων εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το παράξενο καμάκι τους. Το καμάκι αυτό έχει μια ανεξάρτητη αιχμή φτιαγμένη συνήθως από κόκαλο, που αποχωρίζεται από το ξύλο, όταν χτυπηθεί ένα ζώο. Η αιχμή αυτή είναι δεμένη με μια σημαδούρα, για να μπορεί ο κυνηγός να παρακολουθεί τις κινήσεις του πληγωμένου ζώου.

Εσκιμώοι της Γροιλανδίας που σκότωσαν μια φάλαινα, βρήκαν ένα περίεργο καμάκι και κάλεσαν στο χωριό τους τον βιολόγο Κρεγκ Τζορτζ από την τοπική υπηρεσία Αγριας Ζωής. Αυτό το είδος του καμακιού, το χρησιμοποιούσαν οι φαλαινοθήρες μέχρι τη δεκαετία του 1880, και βρέθηκε σφηνωμένο βαθιά στο λαιμό μιας φάλαινας που σκοτώθηκε έξω από την Αλάσκα. Η φάλαινα φαίνεται ότι είχε ηλικία μέχρι και 130 ετών. Ο τύπος καμακιού πιθανότητα κατασκευάστηκε τον προπερασμένο αιώνα στο Νιου Μπέντφοντ, στη νότια ακτή της Μασαχουσέτης, σημαντικό κέντρο φαλαινοθηρίας εκείνη την εποχή. Η φάλαινα πρέπει να ήταν τουλάχιστον ενός έτους όταν το καμάκι εκτοξεύτηκε εναντίον της, ενώ ο υπολογισμός της ηλικίας της φάλαινας (Balaena mysticetus) είναι δύσκολος, αλλά ωστόσο τα στοιχεία δείχνουν για ένα από τα πλέον μακρόβια θηλαστικά.

Οι Εσκιμώοι είναι νομάδες, κυνηγοί και ψαράδες... Κυνηγούν τάρανδους, μανάτους, φώκιες, ωταρίες (θαλάσσιους λέοντες), μονόδοντες, δελφινάπτερους και φάλαινες.  Για τις μετακινήσεις στη ξηρά χρησιμοποιούν χιονοπέδιλα ή ειδικά για τα χιόνια παπούτσια και έλκηθρα, που σύρονται από σκύλους. Μισοχωμένες στη γη, οι κατοικίες τους έχουν σχέδιο ελλειπτικό. Η ιγκλουλάκ (που εσφαλμένα είναι γνωστή ως ιγκλού) είναι η καλύβα με θόλο και με κυκλική βάση, φτιαγμένη με κομμάτια πάγου σε ελικοειδή διάταξη και χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του κυνηγιού στις αρκτικές ζώνες κατά τις χειμερινές μετακινήσεις. Η κοινωνία τους είναι πατριαρχική, αλλά η γυναίκα έχει αξιοσημείωτη ελευθερία. Οι βάρκες των Εσκιμώων χωρίζονται σε τρία είδη. Το ονομαστό «καγιάκ», βάρκα που είναι φτιαγμένη για έναν επιβάτη. Η «ουμάνα», από δέρμα φώκιας ή ξύλο για τη μεταφορά όλης της οικογένειας και η «μηχανοκίνητη για το κυνήγι» τους.

Οι HΠA αγόρασαν την Aλάσκα από την Ρωσία προς 2,5 δεκάρες το στρέμμα και το Μανχάταν από τους Ινδιάνους με 24 δολάρια.