Το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων και η ανάπλαση της παράκτιας ζώνης στον Πειραιά

Το νέο Μουσείο ενάλιων αρχαιοτήτων θα στεγαστεί σε ένα εμβληματικό βιομηχανικό κτίριο της δεκαετίας του '30, όπου μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε σαν διαμετακομιστικός και αποθηκευτικός χώρος σιτηρών (ΣΙΛΟ). Έξι Ελληνες αρχιτέκτονες κέρδισαν το πρώτο βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό για την μετατροπή του ΣΙΛΟ στον Πειραιά σε Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων και την ανάπλαση της παράκτιας ζώνης. Η από κοινού αρχιτεκτονική πρόταση ανήκει στους αρχιτέκτονες Ευάγγελο Αντωνόπουλο, Θάλεια Βέττα, Γεώργιο Γαβαλά, Μαρία-Κυριακή Ρήγα, Αναστασία Σταμούλη, Μαρία Πυλαρινού.

 Σκοπός είναι το Μουσείο να γίνει το νέο τοπόσημο της περιοχής και με την ανάπλαση της παράκτιας ζώνης του Λιμένα Πειραιά να αποκατασταθεί η αποκομμένη σχέση της πόλης με τη θάλασσα. Με την πρόταση αυτή οι αρχιτέκτονες φιλοδοξούν η περιοχή να είναι ελκυστική όχι μόνο για τους μόνιμους κατοίκους της, αλλά και για τους τουρίστες, που περνούν από το λιμάνι. Σταθμοί στον χρόνο με ολόκληρα ναυάγια, που θα προσφέρουν στον επισκέπτη την εμπειρία της «καταβύθισης» στο παρελθόν. Ομοιώματα πλοίων, βιντεοπροβολές, χάρτες και διαγράμματα, η ψηφιακή εφαρμογή με το ταξίδι του Οδυσσέα στην Ιθάκη, φορτία εμπορικών πλοίων, τα σκαριά και ο εξοπλισμός τους, καταβυθισμένοι οικισμοί και λιμάνια και φυσικά τα σπουδαία ευρήματα, που έχουν ανασυρθεί από τη θάλασσα: αγάλματα και άλλα έργα τέχνης, χρηστικά αντικείμενα, νομίσματα, εμπορικοί αμφορείς. Κι όλα αυτά από την απώτερη αρχαιότητα ως τη νεότερη εποχή.   

Η σχεδίαση αποπνέει χρήσεις αναψυχής και πολιτισμού με ποικίλες ποιότητες και αναφορές, αντανακλώντας στο πνεύμα του σχεδιασμού της, τη μετέωρη θέση της Ηετιώνιας ακτής μεταξύ στεριάς και νερού, αστικού και θαλασσινού τοπίου, τοπικού και υπερτοπικού χαρακτήρα. Το Μουσείο έχει ωφέλιμο χώρο μεγαλύτερο των 11.000 τ.μ., με ύψος 44 μέτρα, αλλά ανώτατο ύψος 52,20 μέτρα, χάρη στον «πύργο» του δεσπόζει στον προβλήτα της Ηετιώνειας Πύλης του Πειραιά (Πύλη 2). Κτίστηκε στη δεκαετία του 1930 και θα διατηρηθεί μερικώς τόσο ως προς το εξωτερικό του κέλυφος, οι εκθεσιακοί χώροι θα καταλαμβάνουν 5.000 τ.μ. και θα φιλοξενήσουν  2.000 αρχαιολογικά και νεότερα ευρήματα, αντικείμενα που προέρχονται από ναυάγια (φορτίο και τεχνικός εξοπλισμός), παράκτιους οικισμούς και λιμάνια, αλλά και από κατασχέσεις και παραδόσεις ιδιωτών. Εμπορικοί αμφορείς, χρηστική και επιτραπέζια κεραμική, αγάλματα, τμήματα γλυπτών και αρχιτεκτονικά μέλη, μέσα συναλλαγών, σκαριά και εξοπλισμός πλοίων, προσωπικός οπλισμός και οπλικά εργαλεία, επιγραφές, είδη ρουχισμού και καλλωπισμού, εργαλεία κ.ά. περιλαμβάνονται στα εκθέματα. 

Έτσι θα αναδειχθεί η σχέση της χώρας με τη θάλασσα και θα φωτισθούν σημαντικές πτυχές του ελληνικού πολιτισμού διαχρονικά (εμπόριο, επικοινωνία, οικονομία, αγώνας για την επιβίωση), καθώς και οι σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η δημιουργία γειτονίας μουσείων, μεταξύ των οποίων και αρχαιολογικό, ναυτικό και μετανάστευσης, προβλέπεται στο πενταετές επενδυτικό σχέδιο "Πολιτιστική Ακτή Πειραιά", που εκπονήθηκε από τον ΟΛΠ. Πράσινο και όχθες, αστικά θραύσματα είναι τα βασικά εργαλεία, που θα χαρακτηρίσουν τη τυπολογία της νέας ακτής. Η παρέμβαση επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει τη δραστηριότητα και κλίμακα του ανθρώπου στη συγκεκριμένη περιοχή, χωρίς να αποκρύπτει τις μεγάλες αντιθέσεις, που ήδη εμπεριέχει η φυσιογνωμία του εμπορικού λιμανιού. 

 Αρκετό πράσινο στη περιοχή του Πειραιά, που θεωρείται η πόλη της Ελλάδος με το μικρότερο ποσοστό πράσινου ανά τετραγωνικό. Η  Ακτή Πειραιά φιλοδοξεί να μετατραπεί σε σύγχρονη Πύλη Τουρισμού και Πολιτισμού. Θα γίνουν ενοποιήσεις των χωρών του λιμανιού με πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους, πάρκα και χώρους εξυπηρέτησης των ταξιδιωτών, όπως ξενοδοχεία και εστιατόρια. Τα έργα υποδομής θα γίνουν σε έκταση περίπου 180 στρεμμάτων από τον Άγιο Διονύσιο έως την Ακτή Βασιλειάδη.