Η γονιδιοτοξική γλυφοσάτη στις ευρωπαϊκές καλλιέργειες για μια 5ετία ακόμη

Το ζιζανιοκτόνο προκαλεί τριγμούς στη Κυβέρνηση της Γερμανίας

Το ζιζανιοκτόνο γλυφοσάτη είναι κάτι πολύ γνωστό στους ακτιβιστές κι όσους ασχολούνται με το περιβάλλον κι αποτελεί αντικείμενο έντονων συζητήσεων από το 2015, όταν το Διεθνές Κέντρο Ερευνάς για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας την χαρακτήρισε ως «πιθανώς καρκινογόνο» ουσία. Χρησιμοποιείται για να εξολοθρεύσει ζιζάνια και αγριόχορτα, ειδικότερα τα πλατύφυλλα ετήσια ζιζάνια και το γρασίδι, που ανταγωνίζονται την καλλιέργεια. Η γλυφοσάτη είναι σίγουρα γονιδιοτοξική. Βέβαια οι επιστημονικές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατύπωσαν αντίθετα συμπεράσματα.

Η Γλυφοσάτη (Διεθνώς Gluphosate) (N-(phosphonomethyl)glycine) είναι μία οργανοφωσφορική ένωση, ειδικότερα είναι ένα φωσφονικό (phosphonate). Μελέτες σε ζώα έχουν αποδείξει την ανάπτυξη όγκων. Η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανανέωσε για άλλη μια πενταετία την άδεια χρήσης του αμφιλεγόμενου ζιζανιοκτόνου γλυφοσάτη. Η απόφαση αυτή όμως προκαλεί τριγμούς στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης στη Γερμανία, λόγω της σταθερά αρνητικής στάσης των Σοσιαλδημοκρατών στη χρήση του ζιζανιοκτόνου.

Η Άγκελα Μέρκελ προσπάθησε με αυστηρή κριτική στον υπουργό Αγροτικής Οικονομίας Κρίστιαν Σμιτ και την πρωτοβουλία του να στηρίξει στην αρμόδια Επιτροπή Γεωργίας της ΕΕ, να βάλει τέλος στην ένταση, που έχει δημιουργηθεί στην κυβέρνηση από τη Τρίτη κι απειλεί να υπονομεύσει τις συνομιλίες για τον «μεγάλο» συνασπισμό πριν καν ξεκινήσουν. Ο υπουργός Σμιτ παρά τις αντιρρήσεις της υπουργού Περιβάλλοντος Μπάρμπαρα Χέντρικς υποστήριξε την ανανέωση άδειας χρήσης της γλυφοσάτης. Η συμπεριφορά αυτή «δεν αντικατοπτρίζει τις οδηγίες που έχει επεξεργαστεί η κυβέρνηση. Περιμένω να μην επαναληφθεί», δήλωσε η καγκελάριος Μέρκελ σε ασυνήθιστα έντονο ύφος και έχοντας δίπλα της την Μπάρμπαρα Χέντρικς, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου Συνεδρίου για την Οικονομία και το Περιβάλλον.

Στη Γαλλία προωθείται η απαγόρευση της χρήσης της γλυφοσάτης και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η στάση της Γερμανίας έχει προκαλέσει την αντίδραση του Γάλλου προέδρου, που υπόσχεται άμεση δράση για την προστασία του πλανήτη. Η Κομισιόν ήθελε η άδεια να επεκταθεί για μία δεκαετία, όμως ύστερα από τις κινητοποιήσεις κατά της χρήσης του ζιζανιοκτόνου, η ειδική επιτροπή της Ε.Ε. μείωσε τη χρονική επέκταση στο ήμισυ. Όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 18 χώρες που αντιπροσωπεύουν λίγο πάνω από το 65% του πληθυσμού της ΕΕ, ψήφισαν υπέρ της πρότασης. Εννέα χώρες καταψήφισαν και μία απείχε ...κι έτσι η πρόταση πέρασε, ενώ είχε απορριφθεί στις αρχές Νοεμβρίου.

Η Γερμανία, που στον προηγούμενο γύρο απείχε, ψήφισε υπέρ, αφού όμως προηγουμένως ζήτησε να γίνουν ορισμένες τροποποιήσεις στο κείμενο, κυρίως σε ό,τι αφορά τους περιορισμούς στη χρήση της γλυφοσάτης από ιδιώτες και τον σεβασμό στη βιοποικιλότητα. Όμως η ψήφος της έκρινε την διαδικασία. Ο υπουργός Αγροτικής Οικονομίας Κρίστιαν Σμιτ, που δεν θα απομακρυνθεί από τη θέση του, προέρχεται από το Κόμμα των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), ενώ η υπουργός Περιβάλλοντος Μπάρμπαρα Χέντρικς από το SPD, ενώ είχαν και κατά το παρελθόν διαφωνήσει σε ό,τι αφορά το ζήτημα της χρήσης της γλυφοσάτης.

Η γλυφοσάτη ξεκίνησε να χρησιμοποιείται στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στις ΗΠΑ και έκτοτε κυριαρχεί στην αγορά. Μετά την ανακοίνωση της απόφασης της Κομισιόν, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του και δεσμεύτηκε να απαγορευτεί η χρήση της γλυφοσάτης στη χώρα του εντός της επόμενης τριετίας. Ο Μακρόν είναι ο πιο μάχιμος υποστηρικτής της λήψης περισσότερων μέτρων για την προστασία του πλανήτη κι ανακοίνωσε τα σχέδια του μέσω του Twitter κλείνοντας την ανάρτησή του με το σύνθημα: «Να κάνουμε ξανά μεγάλο τον πλανήτη μας». Τη λύπη του για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εξέφρασε νωρίτερα κι ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ.

Η Γαλλία εύχεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει γρήγορα, όπως το είχε ανακοινώσει, προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού πλαισίου αξιολόγησης των χημικών ουσιών, ώστε να ενισχύσει τη διαφάνεια και την ανεξαρτησία της. Οι γεωργοί το ψεκάζουν στα σπαρτά τους, αλλά το ζιζανιοκτόνο χρησιμοποιείται ευρέως και εκτός του γεωργικού κλάδου, όπως στους δημόσιους χλοοτάπητες και στη δασοκομία. Σε εθνικό επίπεδο, τα υπουργεία Γεωργίας και Οικολογικής Μετάβασης θα πρέπει στις αρχές Δεκεμβρίου να υποβάλουν τις προτάσεις τους για τον περιορισμό της χρήσης ζιζανιοκτόνων στον αγροτικό τομέα.

Περιβαλλοντικές ομάδες, όπως η Greenpeace, έχουν πολλάκις τοποθετηθεί κατά της χρήσης της γλυφοσάτης και ζητούν απαγόρευση της στην ευρωπαϊκή αγορά. Και στη Γαλλία επιμένουν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα για την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων, ώστε να τερματιστεί «το συντομότερο δυνατόν» η χρήση της γλυφοσάτης. Την ίδια έκκληση, να βρεθεί κάποια λύση που θα αντικαθιστά το αμφιλεγόμενο ζιζανιοκτόνο, έκανε και ο γάλλος υπουργός Γεωργίας Στεφάν Τραβέρ, εκφράζοντας ωστόσο ταυτόχρονα την ικανοποίησή του επειδή οι χώρες-μέλη της ΕΕ «κατάφεραν τελικά να συμφωνήσουν» και να μειώσουν την άδεια χρήσης στα 5 χρόνια, αντί για 10.

Ωστόσο, ο γερμανός κ. Σμιτ με την έγκριση του για την παράταση του συγκεκριμένου ζιζανιοκτόνου μια 5ετία, προκάλεσε εσωτερική κρίση στην υπηρεσιακή κυβέρνηση. Στελέχη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) και η ίδια η υπουργός Περιβάλλοντος κάνουν λόγο για σημαντικό έλλειμμα εμπιστοσύνης ενόψει των πιθανών διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με την Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU). Η Χέντρικς δεν έκρυψε την οργή της, δεδομένου ότι, όπως υποστηρίζει, είχε εξηγήσει στον υπουργό Γεωργίας ότι, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, διαφωνούσε με την χορήγηση άδειας χρήσης για άλλη μια πενταετία. Υποστηρίζει μάλιστα ότι οι δύο υπουργοί συμφώνησαν ότι η Γερμανία θα απείχε και πάλι από την ψηφοφορία.

Από την πλευρά του, ο Κρίστιαν Σμιτ δικαιολόγησε τη θετική ψήφο του Βερολίνου εξηγώντας ότι αν δεν δινόταν σήμερα η έγκριση, τον τελευταίο λόγο θα είχε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που σε κάθε περίπτωση, θα ενέκρινε την παράταση στη χρήση της γλυφοσάτης. Η γλυφοσάτη, το ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται πιο συχνά σε γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, μπορεί να βλάψει το ανθρώπινο DNA με τρόπους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εκδήλωση καρκίνου, έχει δηλώσει ο Κρίστοφερ Πόρτιερ, ένας από τους κορυφαίους ειδικούς πάνω στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, στα πλαίσια διεθνούς συνεδρίου στο Λονδίνο.