Βαφές μαλλιών... και γυναικείες ανησυχίες

Γύρισα από τις θάλασσες και τις παραλίες, όπου τα μαλλιά μου από την ήλιο «ξάνοιξαν» και το χρώμα της ημιμόνιμης βαφής φθάρθηκε με τον γνωστό και γλυκό τρόπο. Βάφοντας τα μαλλιά μου, λοιπόν, μου γεννήθηκαν τόσες απορίες.. ανησυχίες... και κυρίως πως θα φαινόμουν αν άφηνα αυτές τις λίγες άσπρες τρίχες στις παρυφές του προσώπου κι άλλο χρονικό διάστημα;  Κι ενώ πάντα προτιμώ τις όσο το πιο δυνατόν φυσικές βαφές μαλλιών, άλλωστε είναι και οι τάσεις “think green” όλων των εταιριών, πραγματικά τι θα κάνω αν μείνω έγκυος και ... κυρίως γύριζαν στο μυαλό μου όλα όσα γνωρίζω για τα χημικά και την απορρόφηση τους από τον οργανισμό. Αυτή τη φορά χρησιμοποίησα πάλι ένα χρωμοσαμπουάν για να καλύψω τις άσπρες τρίχες και να δώσω περισσότερο λάμψη στα μαλλιά.  Κυκλοφορούν προσωρινές, ημιμόνιμες και μόνιμες βαφές μαλλιών, οι τελευταίες είναι και οι πιο συνηθισμένες. Συγκεκριμένα το 2006 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαγόρευσε 22 χημικές ουσίες σε βαφές για μαλλιά, λόγω ισχυρών ενδείξεων συσχέτισής τους με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Θεωρώ κι έτσι είναι, τα χρωμοσαμπουάν πιο ελαφριές βαφές.

Οι φυτικές βαφές, οι ανταύγειες (όταν δεν έρχονται η βαφή σε επαφή με το δέρμα), οι βαφές  χέννας, τα χρωμοσαμπουάν...  θεωρούνται πιο ασφαλείς μέθοδοι χρωματισμού των μαλλιών. Οι περισσότερες ουσίες, που χρησιμοποιούνται ευρέως στις βαφές βασίζονται σε συνθετικά διαλύματα πίσσας ή άλλων παραγώγων του πετρελαίου, ενώ μερικές άλλες έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να διαπεράσουν το δέρμα της κεφαλής, να εισέλθουν στον οργανισμό και να προκαλέσουν καρκίνο σε πειραματόζωα και πιθανότατα στον άνθρωπο. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη χημική ουσία αυτής της κατηγορίας είναι η PPD (p-phenylenediamine), η οποία δίνει ιδιαίτερα σταθερό χρώμα και ανθεκτικό σε πολλαπλά λουσίματα.Μερικές άλλες ύποπτες ουσίες είναι η 4-MMPD (4-methoxy-m-phenylenediamine), η 4-chloro-m-phenylenediamine, η 2-4-toluenediamine, η 2-nitro-p-phenylenediamine και η 4-amino-2-nitrophenol, ενώ συνεχώς ανακαλύπτονται όλο και περισσότερες, των οποίων η επικινδυνότητα είναι άγνωστη. Ο οξικός μόλυβδος (lead acetate) είναι μια τοξική ουσία, που έχει εγκριθεί για χρήση σε βαφές μαλλιών (η συγκέντρωση δεν υπερβαίνει το 0,6%).

Σε μια έρευνα στην ελληνική αγορά πριν καιρό, αναλύοντας το πακέτο μιας από τις πιο γνωστές βαφές, που κυκλοφορούν σ’αυτήν, μετρήθηκαν αναλυτικά 50 χημικές ουσίες στην κρέμα-βαφή, 7 στο εξελικτικό γαλάκτωμα και 22 στη μαλακτική κρέμα, που εφαρμόζεται μετά τη βαφή. Συνήθως σε ένα πακέτο μόνης βαφής περιέχεται ένα εξελικτικό γαλάκτωμα (developer με κύριο συστατικό το οξυζενέ) για τον αποχρωματισμό και την προετοιμασία των τριχών και μία κρέμα-βαφή, που περιέχει συνήθως αμμωνία, η οποία δίνει την τελική απόχρωση. Ανακατεύουμε το εξελικτικό γαλάκτωμα (με hydrogen peroxide= οξυζενέ) με την κρέμα-βαφή λίγο πριν την εφαρμογή στα μαλλιά και στη συνέχεια το μείγμα αυτό διαχέεται ανάμεσα στις τρίχες, εισέρχεται στο φλοιό τους, απομακρύνει τη φυσική χρωστική μελανίνη και την αντικαθιστά με την καινούρια απόχρωση. Ακολουθεί η επάλειψη των μαλλιών με μαλακτική κρέμα για λάμψη.

Οι ειδικοί προτείνουν την επιλογή ανοιχτόχρωμων και αποφυγή των σκούρων βαφών, και ιδίως των μαύρων. Όσοι επιστήμονες υποστηρίζουν τον αυξημένο κίνδυνο καρκινογένεσης, πιστεύουν ότι ο καρκίνος αναπτύσσεται όταν οι χημικές ουσίες από τις βαφές περνούν στην κυκλοφορία του αίματος, δια μέσου του δέρματος της κεφαλής. Σε μερικές περιπτώσεις αναφέρονται αλλεργικές αντιδράσεις όπως κοκκινίλα ή φαγούρα, οι οποίες μπορούν να εξελιχθούν πολύ σπάνια σε πρήξιμο, δημιουργία φυσαλίδων στο πρόσωπο, αλλά και δυσκολία στην αναπνοή, οπότε καθίσταται απαραίτητη η αναζήτηση ιατρικής φροντίδας. Τα παράπονα αναφέρονται συνήθως σε απώλεια μαλλιών, σπάσιμο τριχών, απολέπιση, κάψιμο ή ξηρότητα του δέρματος της κεφαλής.  Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες πάνω στην πιθανότητα πρόκλησης καρκίνου από τις βαφές μαλλιών. Σε μια μεγάλη έρευνα που δημοσιεύθηκε το 1994 στο ιατρικό περιοδικό Journal of the National Cancer Institute, στην οποία συμμετείχαν 573.000 Αμερικανίδες, δείχθηκε ότι όσες γυναίκες χρησιμοποιούσαν για χρόνια βαφές, ιδίως σκουρόχρωμες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής από non-Hodgkin’s λέμφωμα και πολλαπλό μυέλωμα. Οι έρευνες στο συγκεκριμένο πεδίο συνεχίζονται από ερευνητικές ομάδες σε διάφορα μέρη του κόσμου. 

Τον Φεβρουάριο του 2007 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο, προειδοποίησε με επίσημη ανακοίνωσή της για τους κινδύνους, που απειλούν όσες κι όσους χρησιμοποιούν βαφές μαλλιών, τονίζοντας ότι οι επικίνδυνες ουσίες που περιέχουν ενδέχεται να προκαλέσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης και του αίματος, καθώς και σοβαρές αλλεργίες του δέρματος. Σύμφωνα με το πόρισμα έρευνας ανεξάρτητης συμβουλευτικής επιστημονικής επιτροπής, από τις 46 βαφές μαλλιών που κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, οι 27 είναι ικανές να προκαλέσουν παρενέργειες στην υγεία. Από αυτές οι 10 χαρακτηρίζονται εξαιρετικά επικίνδυνες, για διείσδυση στο δέρμα και πιθανή πρόκληση καρκίνου, οι 13 απλώς επικίνδυνες και οι 4 μέτρια επικίνδυνες.

Οι βαφές, επειδή ακριβώς περιέχουν επικίνδυνες ή άγνωστης επικινδυνότητας χημικές ουσίες, θα πρέπει να αποφεύγονται κατά τη διάρκεια της κύησης ή κατά το θηλασμό, ώστε να μην προκληθεί η παραμικρή βλάβη στον ευαίσθητο εμβρυϊκό ή παιδικό οργανισμό. Από την άλλη οι βιομηχανίες και η τεχνολογία καλλυντικών προϊόντων κομμωτηρίου προσπαθούν να περιορίσουν οποιεσδήποτε επιπτώσεις. Γι’ αυτό δημιουργούν προϊόντα χωρίς parabens και αμμωνία, ενώ συνεχώς γίνονται τεστ από τις εταιρείες για δερματικές αλλεργίες. Σίγουρα τα προϊόντα στην αγορά είναι πολύ πιο ασφαλή σήμερα, αφού η τεχνολογία προχωρά και οι διατάξεις και οι ευρωπαϊκές οδηγίες γίνονται πιο αυστηρές. Πολλοί γιατροί συνιστούν τη μη χρήση βαφής ή ότι μετά τον 4ο-5ο μήνα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ενώ οι ανταύγειες θεωρούνται μια καλή λύση, ιδιαίτερα αν αφήνουμε πάντα απόσταση από τη ρίζα για να αποφευχθεί η επαφή με το δέρμα.  Οι μελέτες που έχουν γίνει σχετικά με βαφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν έχουν δώσει μέχρι στιγμής έγκυρα στοιχεία για την ασφάλεια ή μη του εμβρύου. Πραγματικά η ποσότητα των χημικών, που απορροφούνται από τον οργανισμό σου είναι πολύ μικρή, καλό θα είναι όμως το μωρό να είναι λιγότερο ευάλωτο και προτιμότερο να  έχει ολοκληρωθεί η οργανογένεση, προτού «πειράξεις» το χρώμα των μαλλιών σου.

Article by Electra Koutouki,  Ηλέκτρα Κουτούκη, 2014

Από την άλλη αν έχεις προγραμματίσει μια μελλοντική εγκυμοσύνη, εξίσου καλό θα ήταν να βάψεις τα μαλλιά σου σε μια απόχρωση κοντά στο φυσικό τους χρώμα ή ανταύγειες.  Πολλοί θεωρούν ότι λύση στην εγκυμοσύνη είναι οι φυτικές βαφές, όμως αν διαβάσεις προσεκτικά τον κατάλογο των συστατικών εκτός απ’ τα διάφορα φυσικά συστατικά, μπορεί να περιέχουν μία ή περισσότερες συνθετικές χημικές ουσίες όπως p- phenylenediamine (ή φαινυλενεδιαμίνη), dihydroxybenzene (υδροκινόνη ή διυδροξυβενζένιο) και aminophenol (αμινοφαινόλη), συστατικά τα οποία χρησιμοποιούνται στις μόνιμες και ημιμόνιμες βαφές. Είναι απλό χωρίς τα χημικά δεν υπάρχει σταθερότητα χρώματος και διάρκεια.... τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Πάντως επίσημη μελέτη, που έγινε από το Τμήμα Επιδημιολογίας, της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνα,  μιλάει για συσχετισμό μεταξύ των βαφών στα μαλλιά κατά την εγκυμοσύνη και αυξημένης πιθανότητας για γέννηση παιδιών, που θα εμφανίσουν αργότερα κάποιους τύπους καρκίνου, ανάμεσά τους νευροβλάστωμα. Οι επιστήμονες τόνισαν ότι χρειάζεται να γίνουν κι άλλες έρευνες και είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η επιδερμίδα της κεφαλής κατά την διαδικασία της βαφής εκτίθεται για αρκετή ώρα σε ισχυρές χημικές ουσίες. 

Διάφορες μελέτες έχουν γίνει κατά καιρούς, αν οι τοξικές βαφές μαλλιών σχετίζονται με τις παιδικές ασθένειες συμπεριλαμβανομένων και τον όγκων στον εγκέφαλο. Επίσης θα πρέπει μετά την βαφή να γίνει πολύ καλό πλύσιμο της κεφαλής σχολαστικά, ενώ εννοείται ότι πρέπει να αποφεύγεται η ανάμειξη διαφόρων προϊόντων. Ένας άλλος παράγοντας για τη βαφή των μαλλιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι η καλή ψυχολογία της μαμάς και ένα ευτυχισμένο έμβρυο. Μην αφήσετε περισσότερο χρόνο τη βαφή στα μαλλιά σας, από αυτόν που αναγράφεται στις οδηγίες χρήσης.  Την περίοδο της εγκυμοσύνης το δέρμα γίνεται αρκετά πιο ευαίσθητο με αποτέλεσμα η εμφάνιση αλλεργιών στο τριχωτό του κεφαλιού να είναι πιο συχνές. Στην περίπτωση που δεν αντέχουμε με τίποτα την εικόνα των άβαφτων μαλλιών μας και επηρεάζεται τόσο  πολύ η ψυχολογία μας,  λύση είναι, όπως είπαμε, οι ανταύγειες χωρίς άμεση επαφή με το δέρμα του κεφάλιου.