Κυκλική οικονομία: ενίσχυση της ανακύκλωσης και μείωση της υγειονομικής ταφής

Τη Τετάρτη 18 Απριλίου 2018 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε τους φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση, υπερψηφίζοντας τις νομοθετικές προτάσεις για τα απόβλητα και την κυκλική οικονομία. Το μερίδιο των αστικών αποβλήτων, που ανακυκλώνεται θα αυξηθεί από 44% που είναι σήμερα σε 55% μέχρι το 2025, σύμφωνα με τις νομοθετικές προτάσεις.

Η βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων μπορεί να αποφέρει μεγάλα οφέλη για το περιβάλλον, το κλίμα και την ανθρώπινη υγεία. Οι τέσσερις νομοθετικές πράξεις αποτελούν μέρος της στροφής της ευρωπαϊκής πολιτικής προς μια κυκλική οικονομία, δηλαδή ένα σύστημα όπου η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων διατηρείται μέσα στην οικονομία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Μέχρι το 2025, τουλάχιστον το 55% των αστικών αποβλήτων (από νοικοκυριά και επιχειρήσεις) θα πρέπει να ανακυκλώνεται. Ο στόχος θα ανέλθει στο 60% έως το 2030 και στο 65% μέχρι το 2035. Το 65% των υλικών συσκευασίας θα πρέπει να ανακυκλώνεται ως το 2025, και το 70% έως το 2030. Θα τεθούν ξεχωριστοί στόχοι για συγκεκριμένα υλικά συσκευασίας, όπως το χαρτί και το χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί, το μέταλλο και το ξύλο.

Η Ελλάδα και η Κύπρος ανακυκλώνουν λιγότερο από το 20% των αποβλήτων τους. Αναλυτικά τα ποσοστά για όλα τα κράτη μέλη και τα αντίστοιχα στοιχεία σε τόνους αποβλήτων από τη Eurostat. Μεγάλα άλματα στην ανακύκλωση και στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα, για να εφαρμόσει τις νέες προτάσεις, που ψήφισε το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο για την Ανακύκλωση, εφόσον σε 7 χρόνια από τώρα θα πρέπει το 55% των αστικών αποβλήτων να ανακυκλώνεται.

Η νομοθετική πρόταση περιορίζει το μερίδιο των αστικών αποβλήτων, που θα οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10% μέχρι το 2035. Το 2014, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία δεν έστειλαν ουσιαστικά καθόλου αστικά απόβλητα σε χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ αντιθέτως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Κροατία, η Λετονία και η Μάλτα εξακολουθούν να οδηγούν στους ΧΥΤΑ περισσότερο από τα τρία τέταρτα των αστικών τους αποβλήτων.

Μια κυκλική οικονομία συνεπάγεται τη μείωση των αποβλήτων στο ελάχιστο, καθώς και την επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακαίνιση και ανακύκλωση των υπαρχόντων υλικών και προϊόντων. Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία θα μειώσει την άσκηση πιέσεων στο περιβάλλον, θα ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού με πρώτες ύλες, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και την ανάπτυξη και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. #circulareconomy

Στην Ελλάδα σήμερα μόλις των 20% των αποβλήτων ανακυκλώνεται και τα περισσότερα σκουπίδια καταλήγουν στην υγειονομική ταφή. Στις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνεται και αξιοποίηση των αποβλήτων από τρόφιμα έως και 50% τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για την βιώσιμη ανάπτυξη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν να μειώσουν τα απόβλητα τροφίμων κατά 30% ως το 2025 και κατά 50% ως το 2030. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα για τη συλλογή των τροφίμων, που μένουν απούλητα και για την ασφαλή αναδιανομή τους.

Χρειάζεται επίσης να βελτιωθεί η ενημέρωση των καταναλωτών γύρω από τη σημασία των ημερομηνιών λήξης, που χρησιμοποιούνται στις διάφορες ετικέτες τροφίμων: «ανάλωση εώς» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από». Ακόμη περιορισμός του μεριδίου των αστικών αποβλήτων, που οδηγούνται σε χώρους υγειονομικής ταφής σε 10% μέχρι το 2035. Και ξεχωριστή συλλογή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και επικίνδυνων αποβλήτων