Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων 2018: Aναβάθμιση στις πολιτικές και στους φορείς του περιβάλλοντος

Και φέτος 2 Φεβρουαρίου 2018 εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, όπου σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχουν παρθεί σημαντικές πρωτοβουλίες τον προηγούμενο χρόνο, όπως μεταξύ άλλων η κύρωση της Διεθνούς Συμφωνίας για το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών και η ένταξη νέων περιοχών στο δίκτυο Natura 2000, κυρίως θαλάσσιων και παράκτιων. Επίσης η επικείμενη ψήφιση του νομοσχεδίου για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών έρχεται να αναβαθμίσει ουσιαστικά την πολιτική της χώρας και τις δράσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του σχεδίου νόμου για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών στις Επιτροπές της Βουλής και με την ψήφισή του την επόμενη εβδομάδα από την Ολομέλεια θα καλυφθεί ένα τεράστιο κενό αναφορικά με το πλαίσιο διοίκησης και διαχείρισης του δικτύου Natura 2000. H κάλυψη αυτού του θεσμικού κενού δίνει τη δυνατότητα εφαρμογής των περιβαλλοντικών πολιτικών, αυξάνοντας τις προοπτικές επίτευξης περιβαλλοντικών στόχων. Με αυτό τον τρόπο προασπίζονται και οι πολυάριθμοι μικροί και μεγάλοι υγρότοποι της Ελλάδας, οι οποίοι φιλοξενούν ένα σημαντικότατο τμήμα της βιοποικιλότητας της χώρας μας και κατά συνέπεια και της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, η ένταξη του συνόλου των περιοχών του δικτύου Natura2000, που πρόκειται για 446 συνολικώς, στην αρμοδιότητα των 36 Φορέων Διαχείρισης, που θα λειτουργούν σε όλη τη χώρα. Θέτει έτσι τις βάσεις για τη συνολική και ολοκληρωμένη διαχείριση των σημαντικών χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων, προάγοντας παράλληλα και την οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο. Εξετάζοντας τις περιοχές ευθύνης των 36 Φορέων, προκύπτει ότι σε όλους υπάρχουν υγρότοποι, μικροί ή μεγάλοι, διεθνούς σημασίας ή μη (Ramsar), ελκυστικοί ή λιγότερο ελκυστικοί προορισμοί αναψυχής, που διασφαλίζουν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και συνολικότερα τις οικοσυστημικές λειτουργίες.

Οι πολυάριθμοι υγρότοποι της Ελλάδας, από τα παράλια, τα νησιά μέχρι τις ορεινές περιοχές, επιτελούν σημαντικές λειτουργίες, όπως ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων, η ρύθμιση του μικροκλίματος, αλλά και συμβάλλουν στη μείωση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή. Το ΥΠΕΝ έχει ήδη δρομολογήσει τις απαραίτητες διαδικασίες προκειμένου να ολοκληρωθεί η καταγραφή και οριοθέτηση και των μικρών υγροτόπων της χώρας, ενώ παράλληλα προωθούνται δράσεις για την αποκατάσταση προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν υγρότοποι Ramsar, με τελικό στόχο την απένταξή τους από τη "μαύρη λίστα" Montreux (υγρότοποι σε κίνδυνο).

Μιας και ειδικά εφέτος η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων είναι αφιερωμένη στους αστικούς υγρότοπους, o Aν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος επεσήμανε τη σημασία τους για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Παρά τη σπουδαιότητά τους, και λόγω του ανταγωνισμού του χώρου στο αστικό περιβάλλον, οι αστικοί υγρότοποι μπορεί να θεωρούνται περιοχές κατάλληλες μόνο για οικοπεδοποίηση ή απόθεση αποβλήτων. Χρειάζεται ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων για τα πολλαπλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά και πολιτισμικά οφέλη που προσφέρουν οι υγρότοποι στον αστικό και περιαστικό ιστό. 

Οι οικοσυστημικές υπηρεσίες, που παρέχουν οι υγρότοποι βελτιώνουν την ποιότητα ζωής σε ένα περιβάλλον συχνά γκρίζο και αφιλόξενο. Το γεγονός αυτό πρέπει να είναι βασικό στοιχείο άσκησης πολιτικής από τις τοπικές αρχές, μέσω του χωρικού σχεδιασμού. Η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας, ως βασικού κριτηρίου στον προγραμματισμό και της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, είναι η μόνη εφικτή απάντηση για τα τοπικά και παγκόσμια προβλήματα του περιβάλλοντος.