Διάλυση της Τράπεζας διατήρησης της Ελληνικής βιοποικιλότητας

Η διάλυση της Τράπεζας Γενετικού Υλικού (Τ.Γ.Υ.) προχωράει μετά από νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Μέχρι σήμερα αποστολή είχε τη προστασία και διάσωση των φυτών της ελληνικής βιοποικιλότητας και από το 1981 έως σήμερα έχουν συγκεντρωθεί και διατηρηθεί 14.500 πολύτιμοι σπόροι άγριων και καλλιεργούμενων συγγενών φυτών. Στην Ελλάδα, ως τράπεζες γενετικού υλικού φυτών λειτουργούν συλλογές σπόρων σε κάθε Γεωπονική Πανεπιστημιακή Σχολή, επίσης οι τράπεζες σπόρων του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων, του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος», του Δικτύου για τη Βιοποικιλότητα και την Οικολογία στη Γεωργία «Αιγίλοπας» και της ΜΚΟ «Πελίτι». Η πρώτη και μεγαλύτερη στην Ελλάδα τράπεζα είναι αυτή του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ), στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, όπου φυλάσσονται 14.500 διαφορετικά είδη σπόρων. Οι τοπικές ποικιλίες των καλλιεργούμενων ειδών είναι δημιούργημα της επιλογής των αγροτών και της προσαρμογής τους στο περιβάλλον όπου καλλιεργούνται.

 

Στις Τράπεζες Γενετικού υλικού φυλάσσονται καλλιεργούμενα ή άγρια φυτά μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον, σε ειδικές συνθήκες ώστε να παραμείνουν ζωντανοί και για περισσότερα από 100 χρόνια σε ορισμένες περιπτώσεις. Λίγα γραμμάρια σπόρων μπορούν να δώσουν χιλιάδες φυτά, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έρευνα, κυρίως όμως για την αποκατάσταση, ή εμπλουτισμό των πληθυσμών τους στη φύση ύστερα από κάποια καταστροφή, πυρκαγιές, κατολισθήσεις, πλημμύρες κ.τ.λ. Αναφέρεται ότι η σπουδαιότητα αυτού του είδους των τραπεζών, διαπιστώθηκε όταν αποτεφρώθηκε μεγάλο τμήμα του φοινικοδάσους Πρέβελη στην Κρήτη, για την αναγέννηση του οποίου σχεδιάζεται ανάληψη σπόρων από το ταμείο της τράπεζας του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων. Ποικιλίες επιλογής κι προσαρμογής στο περιβάλλον είναι για παράδειγμα τα φασόλια Πρεσπών, το τοματάκι Σαντορίνης, τα ρόδια Ερμιόνης, η κορινθιακή σταφίδα, ο ξινόμαυρος οίνος της Νάουσας, οι επιτραπέζιες ελιές Χαλκιδικής κ.τ.λ.

Η Παγκόσμια Τράπεζα σπόρων (Svalbard Global Seed Vault) χτίστηκε το 2008 σε ένα παλιό ορυχείο σε υψόμετρο, στο εσωτερικό του οποίου υπάρχουν κρυμμένα αποθέματα σπόρων απ' όλη τη διατροφική αλυσίδα και βρίσκεται στο νησί Spitsbergen του νορβηγικού αρχιπελάγους Svalbard (απόσταση 1.120 χιλιομέτρων από το Βόρειο Πόλο).