Το Λημνιό

Από καιρό ήθελα να σας γράψω για αυτή την έγχρωμη ποικιλία της πατρίδας μου, μια από τις αρχαιότερες ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας, που λέγεται ότι ήταν το αγαπημένο κρασί του Αριστοτέλη.  Το κρασί, που ο μεγάλος φιλόσοφος προτιμούσε να πίνει και φιλοσοφούσε! Αναφέρεται στα αρχαία συγγράμματα του Ησίοδου και του Αριστοτέλη ως το κρασί από τη «Λημνία σταφυλή» και ότι καλλιεργείτο στην αρχαία Ελλάδα... από τη Λήμνο εξαπλώθηκε σε όλη τη Βορειοανατολική Ελλάδα κυρίως στην Χαλκιδική και τα νησιά των Σποράδων. Όπως λένε οι οινολόγοι είναι μια δυναμική ερυθρή ποικιλία, μέτριας ζωηρότητας και παραγωγικότητας. Η εσοδεία 2013 στη Λήμνο αναμένεται πολύ καλή, με παραγωγή αρωματικών και ισορροπημένων κρασιών και για τις δύο ποικιλίες... δηλαδή και για το Μοσχάτο Αλεξανδρείας, που καλλιεργείται στο νησί.

 

Η ποικιλία στα αμπέλια παράγει συνήθως δύο σταφύλια ανά καρποφόρο βλαστό, στον τέταρτο και έκτο κόμβο. Είναι ποικιλία με ικανοποιητική αντοχή στις ασθένειες και ανθεκτική στην ξηρασία. Τα σταφύλια της είναι μικρού έως μετρίου μεγέθους, πυκνόρραγα με κυλινδρικό ή κωνικό σχήμα. Οι ράγες είναι μικρού μεγέθους και σφαιρικού σχήματος. Η περιγραφή από τους ειδικούς αναφέρει...ο φλοιός έχει κυανομελανό χρώμα, μέτριο πάχος και η σάρκα είναι μαλακή, άχρωμη και χυμώδης. Από την ποικιλία αυτή παράγονται ερυθροί, ροζέ και λευκοί ξηροί οίνοι ως επί το πλείστον επιτραπέζιοι. Διαμορφώνεται σε κυπελλοειδή ή γραμμοειδή σχήματα μόρφωσης Royat και δέχεται βραχύ κλάδεμα καρποφορίας. Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της ΚΕΟΣΟΕ, φέτος η ερυθρή ποικιλία Λημνιό δεν επηρεάστηκε σημαντικά από τις ιδιαίτερες συνθήκες, αποτέλεσμα μάλλον της μακρόχρονης παρουσίας της ποικιλίας στο νησί και του καλύτερου εγκλιματισμού της σε σχέση με το Μοσχάτο Αλεξανδρείας.

 

Η χαλαζόπτωση φέτος δεν προσέβαλε τις περιοχές της Ανατολικής Λήμνου, όπου καλλιεργείται κυρίως το Λημνιό. Είναι μια ποικιλία αμπέλου, που επιδεικνύει αναμφίβολα, το βάθος της πρότασης των σύγχρονων ελληνικών κρασιών στο σημερινό οινικό κόσμο. Το Λημνιό μπορεί να δώσει και ερυθρούς οίνους καλής ποιότητας, με την κατάλληλη οινοποίηση, μόνη της ή σε συνοινοποίηση με άλλες ποικιλίες. Στη Λήμνο, από τη ποικιλία αυτή, παράγονται κόκκινοι οίνοι με λεπτούς χαρακτήρες, που αναπτύσσουν πλούσιο μπουκέτο. Από τη συνοινοποίηση του Λημνιό (70%) με τις έγχρωμες γαλλικές ποικιλίες Cabernet Sauvignon και Cabernet franc (30%) παράγεται στη Χαλκιδική ο οίνος Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (Ο.Π.Α.Π.) "Πλαγιές Μελιτώνα". Αυτός έχει βαθύ χρώμα και βελούδινη γεύση και απαιτείται ελάχιστος χρόνος παλαίωσης σε βαρέλι ένα έτος.

Είναι ένα σταφύλι, που αναφέρεται για πρώτη φορά από πολυάριθμους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, όπως είναι ο Όμηρος, ο Ησίοδος και ο Πολυδεύκης, κάτι που εντείνει τη μοναδικότητά του. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αυτή η ερυθρή ποικιλία, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ερυθρών ξηρών κρασιών, διατηρεί τη σημασία της και στις μέρες μας, ακόμα και σε περιοχές, όπου βρέθηκε στο μακρινό παρελθόν, όπως είναι η ιστορική περιοχή της Μαρώνειας. Ο όρος ανθοσμία εισάγεται στη αρχαία Ελλάδα και αναφέρεται στην οσμή του κρασιού. Τα κρασιά από λημνιό έχουν χρώμα μέτριου βάθους, κομψά αρώματα μύτης και στόματος, στα οποία κυριαρχούν χαρακτήρες φρέσκων αρωματικών βοτάνων και κόκκινων φρούτων του δάσους. Στο στόμα έχουν μέτρια οξύτητα, μέτριες και μεταξένιες ταννίνες, εύρος και σχετικά υψηλή αλκοόλη. Το παράδοξο είναι πως το λημνιό υπάρχει μεν, αλλά δεν είναι πολύ διαδεδομένο στη Λήμνο, που θεωρείται η γενέτειρά του και του έχει δώσει το όνομά της. Το ντόπιο όνομα της ποικιλίας στο νησί είναι Καλαμπάκι ή Λημνιώτικο.

 

Στη πλειονότητα βρίσκεται στους αμπελώνες της Βόρειας Ελλάδας....στη Χαλκιδική (ΠΟΠ Πλαγιές Μελίτωνα) και τη Μαρώνεια Θράκης. Τα μονοποικιλιακά κρασιά από λημνιό έχουν συνήθως πολύ ελαφρύ στυλ, ενώ κατά κύριο λόγο δεν ωριμάζουν σε βαρέλι. Εν τούτοις, η ποικιλία χρησιμοποιείται συχνά σε χαρμάνια με διεθνείς ερυθρές ποικιλίες, που ωριμάζουν συνήθως σε βαρέλι, προκειμένου να προσθέσει χαρακτήρα και λεπτότητα. Θεωρείται ιδανικό για τους οινόφιλους, που θέλουν να ξεφύγουν από τα βαριά κρασιά από διεθνείς ποικιλίες και επιθυμούν ερυθρά κρασιά με ενδιαφέρουσα και καθαρή γεύση, που δομούνται πάνω σε διακριτικές ταννίνες. Ερυθρά κρασιά που μπορούν να συνοδεύσουν ακόμα και κάποια ψάρια, παρότι βέβαια, τα κρασιά από λημνιό ταιριάζουν με μαλακά κίτρινα τυριά, καθώς και με πιάτα που συνδυάζουν το κρέας με τα ζυμαρικά. Τα μονοποικιλιακά κρασιά από λημνιό, αλλά και τα χαρμάνια με αυτήν την ποικιλία, μπορούν να καταναλωθούν αμέσως μόλις κυκλοφορήσουν. Ωστόσο, τα πρώτα μπορούν να παλαιώσουν για τέσσερα έως επτά χρόνια, ενώ τα δεύτερα, συνήθως, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

 

Οι αρχαίοι Έλληνες κατηγοριοποιούσαν τον οίνο ανάλογα με το χρώμα (λευκό, μέλανα, κίρρον) με τη παλαιότητα και με την γεύση. Το κρασί δεν ήταν απόσταγμα μόνο σταφυλιού, αλλά και σταφίδων και διάφορων άλλων φρούτων όπως σύκα και μήλα. Πρόσθεταν επίσης διάφορα αρώματα όπως για παράδειγμα ρητίνη, ρόδο και αλάτι. Στις φιλοσοφικές  συζητήσεις ο οίνος είναι απαραίτητο στοιχείο των συμποσίων. Βοηθά τους συνδαιτυμόνες να χαλαρώσουν, να ξεδιπλώσουν τη σκέψη τους και διάκεινται θετικά στις απόψεις των άλλων. Οι συγκεντρώσεις γίνονταν σε σπίτια, όπου το κρασί έρρεε άφθονο αρχικά «άκρατον», δηλαδή καθαρό και στη συνέχεια «κεκραμμένον» με την προσθήκη νερού. Προβλήματα λύνονταν, έριδες δικαιολογούνταν και οι παραβρισκόμενοι συζητούσαν ανοιχτά και χαρούμενα με τη βοήθεια του αλκοόλ. Η ροή των συζητήσεων και το βάθος τους είναι καταγεγραμμένα στον πλούτο της ελληνικής γραμματείας.

 

Το αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο "Συμπόσιον ή Περί Μέθης", είναι από τα μερικώς σωζόμενα έργα του μεγάλου έλληνα φιλοσόφου Αριστοτέλη. Ανήκει στα έργα της πρώιμης περιόδου του, χωρίς όμως να υπάρχει εικασία χρονολόγησής του. Η αρχαία ελληνική πεζογραφία και τα αρχαία ελληνικά έπη είναι διανθισμένα με αναφορές στο κρασί.

 

"Συμπόσιον Ή Περί Μέθης" - Αριστοτέλης [Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια : Μ.Ι. Γιόση - 1992]

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

-Ήταν ανάρμοστο να φτάνεις στο συμπόσιο μες στον ιδρώτα και τη σκόνη.

-Το "μεθύειν", κατά Αριστοτέλη, δήλωνε ότι έπιναν οι άνθρωποι μετά τις θυσίες προς τους θεούς (μετά το "θυείν").

-Το να μεθάει κανείς έχει δύο όψεις: η μια είναι απλώς να πίνει κι η άλλη να παραμιλάει από τη μέθη.

-Η διαφορά ανάμεσα στην απόλαυση του κρασιού και στη μέθη είναι πως η απόλαυση του κρασιού οδηγεί στη χαλαρότητα και την άνεση, ενώ η μέθη στη φλυαρία.

-Μέθη είναι το παραλήρημα, που ακολουθεί την ανάλωση του κρασιού.

-Ανάσκελα πέφτουν όσοι πίνουν ποτό φτιαγμένο από κριθάρι, αυτό δηλ. που αποκαλούμε ζύθο.

-Όσοι μεθάνε από κρασί πέφτουν μπρούμυτα, όσοι όμως μεθάνε από ζύθο γέρνουν πίσω το κεφάλι.

-Αν το κρασί ζεσταθεί αρκετά, μεθάει λιγότερο όταν το πίνεις.

-Για το κρασί, που ονομάζουν σαμαγόρειο, αν αναμείξεις τρία τέτοια ποτήρια με νερό μπορούν να μεθύσουν πάνω από σαράντα άντρες.

-Το να ξεχνάς τελείως όσα έχουν γίνει ή ειπωθεί όσο είσαι πιωμένος δεν είναι μόνο αντίθετο σ' αυτό, που λέγεται για τα συμπόσια, ότι δηλ. γίνονται αιτίες να δημιουργηθούν φιλίες.