Τελετή Βράβευσης των Ελληνικών Συμμετοχών στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 2018

H Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας είναι θεσμός, που έχει καθιερωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την DGMOVE, από το 2002. Tην Παρασκευή 5 Απριλίου 2019, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Δημαράς, στην Τελετή Βράβευσης των Ελληνικών Συμμετοχών στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 2018, που συνδιοργάνωσαν στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, το Πράσινο Ταμείο και η Ε.Ε.Τ.Α.Α.

Με την Τελετή Βράβευσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος θέλησε να αποδώσει τα εύσημα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στους Τοπικούς Συντονιστές και γενικότερα στο στελεχιακό δυναμικό των δήμων, που με τις γνωστές σε όλους μας δυσκολίες (πρακτικές και θεσμικές) και σε πείσμα των καιρών, δούλεψαν με κέφι, πείσμα και φαντασία και προώθησαν μια σειρά πρωτότυπες και καινοτόμες ιδέες «άξιες προς μίμηση».

Τα δεδομένα στον Πλανήτη άλλαξαν, η Κλιματική Αλλαγή είναι παρούσα. Απαιτείται αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, έμφαση στην Παιδεία και ουσιαστική ενημέρωση του Πολίτη. Αυτό επισήμανε στον χαιρετισμό του ο υπουργός ότι οι συνθήκες στον Πλανήτη και την χώρα μας άλλαξαν τόσο πολύ τα τελευταία 50 χρόνια. Άλλαξαν τα δεδομένα. Ο πλανήτης – το περιβάλλον επιβαρύνονται συνεχώς. Εάν δεν αλλάξουμε τον τρόπο ζωής, δηλαδή και μοντέλο παραγωγής και πρότυπα καταναλωτικά δεν θα επιβιώσει η ανθρωπότητα.

Η Κλιματική Αλλαγή είναι παρούσα και οι φυσικοί πόροι έγινε αντιληπτό ότι είναι πεπερασμένοι, ενώ εμείς οι άνθρωποι στον αναπτυγμένο κόσμο καταναλώνουμε περισσότερα από όσα μας ανήκουν. Το οικολογικό αποτύπωμα στην Ελλάδα είναι περίπου 3, δηλαδή εάν όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη καταναλώνουν όσο οι Έλληνες, θα χρειαζόμασταν 3 πλανήτες.

Τι πρέπει να γίνει σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον περιορισμό της Κλιματικής Αλλαγής (+1,5 C);

Στόχοι της ΕΕ για το έτος 2030

o Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% τουλάχιστον σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Μακρο-πρόθεσμος στόχος

o Μέχρι το 2050, η ΕΕ σκοπεύει να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές της – κατά 80-95% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 – στο πλαίσιο των προσπαθειών που απαιτούνται από το σύνολο των ανεπτυγμένων χωρών.

Χρηματοδοτική στήριξη

Τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού της ΕΕ για το διάστημα 2014-2020, που ανέρχεται σε 960 δισ. ευρώ θα πρέπει να δαπανηθεί για την προστασία του κλίματος. Το ποσό αυτό προστίθεται στη χρηματοδότηση που παρέχει κάθε επιμέρους χώρα της ΕΕ. Τη νέα χρηματοδοτική περίοδο 2021- 2027 θα διατεθούν ακόμη περισσότερα χρήματα.

Τι πρέπει να αλλάξουμε;

A) Το πετρέλαιο και ο λιγνίτης να σταματήσει σταδιακά να είναι καύσιμο .

Να κάνουμε μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας παντού:

- Κτήρια- προώθηση της ενεργειακής απόδοσης

- Μεταφορές- βιώσιμη κινητικότητα

- Πολεοδομία- βιοκλιματικές αναπλάσεις.

- Νέες επιστημονικές – τεχνολογικές μέθοδοι ( υβριδικά συστήματα κ.λ.π.)

B) Τρόπο παραγωγής ενέργειας: ανάπτυξη των ΑΠΕ (αέρας, ήλιος, γεωθερμία, διαχείριση απορριμμάτων κ.λ.π.).

Πέραν από αυτά πρέπει να κάνουμε ευρύτερες αλλαγές :

1. Να αλλάζουμε το ίδιο το ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ. Η κυκλική οικονομία αποτελεί πλέον βασικό στόχο της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αρχές της ΑΕΙΦΟΡΊΑΣ και της ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ πρέπει να είναι η βάση για κάθε παραγωγική δραστηριότητα.

2. Να αλλάζουμε το ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ, νοοτροπίες και συμπεριφορές. Ο καταναλωτισμός να πάψει να αποτελεί κριτήριο καταξίωσης – Να πάμε σε αυτό που λέμε: «λιτή ευημερία».

Η ΠΑΙΔΕΙΑ τελικά είναι το κλειδί. Η εκπαίδευση για την προστασία της φύσης και την αειφορία καθώς και η ουσιαστική ενημέρωση του πολίτη είναι η βάση αυτών των αλλαγών.

Το πετρέλαιο είναι το βασικό καύσιμο στις μεταφορές. Οι οδικές μεταφορές καταναλώνουν το 85% της ενέργειας του συνόλου των μεταφορών και προκαλούν το 90% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Εάν μετατοπίζονταν η μισή ποσότητα των εμπορευμάτων, που μεταφέρονται σήμερα οδικά, στο σιδηρόδρομο και τη ναυτιλία, θα πετυχαίναμε συνολική μείωση 38% σε κατανάλωση ενέργειας και παραγωγή εκπομπών CO2.

Κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές​

Έτος 2006 Έτος 2015

Οδικές 76% 85%

Αεροπορικές 15% 7%

Ακτοπλοϊκές 8% 7%

Σιδηροδρομικές 1% 1%

Πόσα χιλιόμετρα ταξιδεύει κάποιος με ρύπους 30kg CO2

ΙΧ (1άτομο) 158 km

ΙΧ (2άτομα) 318 km

Λεωφορείο 909 km

Αεροπλάνο 151 km

Τα νέα δεδομένα μας οδηγούν στην ανάγκη για ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Κινητικότητας, με κριτήρια την εξοικονόμηση ενέργειας και την κατάλληλη διασύνδεση πόλεων και περιοχών για εξυπηρέτηση πολιτών και εμπορευμάτων.

Οι βασικές οικολογικές επιλογές είναι:

1. Ο μεγάλος όγκος εμπορευμάτων να μεταφέρεται με πλοία και τραίνα.

2. Οι μετακινήσεις στις πόλεις να μην γίνονται με το Ι.Χ. – και για τούτο πρέπει να αλλάξουμε και συνήθειες και τις ίδιες τις πόλεις.

Πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν βαδίσαμε στην λογική της βιωσιμότητας στην Ελλάδα μέχρι τώρα. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές έμειναν πίσω, ενώ προτεραιότητα υπήρξε η ανάπτυξη οδικών αξόνων.

Οι πόλεις έρχονται σήμερα αντιμέτωπες με την κλιματική αλλαγή. Σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, σε κάθε σχεδιασμό πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη μάχη για το κλίμα. Οι πόλεις παράγουν μεγάλα ποσά ρύπων ενώ ταυτόχρονα χρειάζεται να γίνουν ανθεκτικές και φιλικές στο πολίτη.

Η Ελλάδα με την Εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και το Εθνικό σχέδιο για το κλίμα και την ενέργεια, δίνει την κατεύθυνση για ενσωμάτωση σε κάθε σχεδιασμό της παραμέτρου της ανθεκτικότητας και του στόχου της αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Έχουμε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα. Η βιώσιμη κινητικότητα είναι ακριβώς μια ουσιαστική δράση για το κλίμα και τις πόλεις. Οι μετακινήσεις είναι ο καθρέφτης του επιπέδου ζωής και της ανάπτυξης. Αν λοιπόν στοχεύουμε σε ποιότητα ζωής, τότε πρέπει να οργανώσουμε τις μεταφορές σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας. Αυτό σημαίνει μείωση των μετακινήσεων με Ι.Χ., επιλογή μη ρυπογόνων μέσων μεταφοράς και απόδοση αστικού χώρου στον πεζό και στο ποδήλατο.

Ταυτόχρονα είναι αναγκαίο να σχεδιαστούν νέου τύπου «υβριδικά» μέσα μαζικής μεταφοράς. Όλα τα μεταφορικά συστήματα να στοχεύουν σε υψηλή ενεργειακή απόδοση με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Τα ευφυή συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας και της στάθμευσης καθώς και η ευφυής διαχείριση εμπορευματικών μεταφορών υπόσχονται οικονομικές μετακινήσεις. Οι πόλεις μας αντιμετωπίζουν μια σειρά από πολύπλοκα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα Τα προβλήματα αυτά αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, το κυκλοφοριακό πρόβλημα, την ασφάλεια και την ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η βιώσιμη πόλη του μέλλοντος είναι αναμφίβολα μια πόλη πιο οικολογική, πιο ανθεκτική, και με κοινωνικά ισότιμες δομές. Μια τέτοια πόλη πρέπει να έχει μικρή ενεργειακή κατανάλωση και να εξασφαλίζει συνθήκες υγιεινής και άνεσης.

Η βιώσιμη κινητικότητα αποτελεί μοχλό για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη

Θέλουμε πολιτικές και δράσεις, που θα προωθούν τη μη ρυπογόνα μετακίνηση και φιλικές στο περιβάλλον δημόσιες μεταφορές (προτεραιότητα στο πεζό, στη κίνηση με ποδήλατο και την χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς, και τη δραστική μείωση της χρήσης του ι.χ. αυτοκινήτου).

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επικεντρώνει την στρατηγική του στις βιώσιμες πόλεις και θέτει τις βασικές πολιτικές κατευθύνσεις για την Αστική Κινητικότητα.

Η βιώσιμη κινητικότητα συνδέεται με ευρύτερους στόχους στους οποίους έχουμε δεσμευτεί σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο: για βιώσιμες πόλεις, για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για μείωση αέριων εκπομπών και εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για αποδοτικότερη χρήση ενέργειας.

Συνολικά, οι βιώσιμες πόλεις αποτελούν επίκεντρο της στρατηγικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που υποστηρίζει ενεργά την Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα. Σχεδιασμός βιώσιμης αστικής κινητικότητας σημαίνει και την αλλαγή στην καθημερινότητα και την κουλτούρα των πολιτών.

Οι βασικοί άξονες στα θέματα αστικής κινητικότητας είναι :

Ο ενιαίος χωροταξικός, πολεοδομικός και συγκοινωνιακός σχεδιασμός,

Η αξιοποίηση της συγκοινωνιακής υποδομής των πόλεων και η χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς,

Οι αναπλάσεις του αστικού χώρου, με προώθηση των ήπιων μορφών μετακίνησης,

Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και μέτρων για το περιβάλλον, την αντι-ρύπανση και την ενέργεια.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχοντας στις αρμοδιότητές του το χωρικό - πολεοδομικό σχεδιασμό, τις αστικές αναπλάσεις, τον βιοκλιματικό σχεδιασμό και την πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την κυκλική οικονομία και ανακύκλωση, δραστηριοποιείται ταυτόχρονα και αποτελεσματικά σε θέματα ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των πολιτών.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΥΠΕΝ, υλοποιεί τον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, επικαιροποιεί την πολεοδομική νομοθεσία, ετοιμάζει το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις αστικές αναπλάσεις, θεσμοθέτησε και υποστηρίζει τον σχεδιασμό και το θεσμικό πλαίσιο για τα ΑμεΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα. Ωστώσω, πρέπει να τονίσουμε ότι ιδιαίτερη ευκαιρία και σημαντικός σταθμός προς αυτήν την κατεύθυνση, αποτέλεσε η χρηματοδότηση 162 δήμων της χώρας από το Πράσινο Ταμείο για την σύνταξη Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ).

Τα ΣΒΑΚ είναι πρωτοπόρος, καινοτόμος και ανθρωποκεντρικός επιχειρησιακός σχεδιασμός. Ξεφεύγουν από τον παραδοσιακό συγκοινωνιακό σχεδιασμό, δίνοντας έμφαση στον άνθρωπο, στην Προσβασιμότητα και την Ποιότητα Ζωής. Προάγουν ένα μακροχρόνιο όραμα για τις αστικές περιοχές, μέσω διεπιστημονικού σχεδιασμού. Ο στόχος όλων πρέπει να είναι πόλεις πράσινες, καθαρές, ήσυχες, ασφαλείς, οικονομικά ενδυναμωμένες, προσβάσιμες και προσπελάσιμες από όλους.