ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ως 9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2018

Γεωθερμία μια ενέργεια δώρο από τη Φύση. Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιο γεωθερμικό δυναμικό και θεωρείται από τις πλέον ευνοημένες χώρες παγκοσμίως. Σε 30 περιοχές σε όλη τη χώρα έχουν εντοπιστεί γεωθερμικά πεδία, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για άμεσες χρήσεις, με ήπιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σε διάφορους παραγωγικούς τομείς: στον πρωτογενή τομέα, με τη μείωση του ενεργειακού κόστους στη γεωργία και τις ιχθυοκαλλιέργειες, στη μεταποίηση καθώς και στη θέρμανση κατοικιών, σχολείων και νοσοκομείων. Αναρτήθηκε προς ηλεκτρονική δημόσια διαβούλευση, το νομοσχέδιο για την αξιοποίηση της γεωθερμίας στην Ελλάδα, με τίτλο «Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας και άλλες διατάξεις».

Εντούτοις, παρά τη μεγάλη σημασία που έχει η ανάπτυξη της Γεωθερμίας, ως Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ), τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, μόνο ένα μικρό μέρος του διαθέσιμου δυναμικού αξιοποιείται σήμερα, κυρίως για ιαματικό τουρισμό, εξαιτίας των εμποδίων που θέτει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Πρόκειται για μία μορφή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που αναπτύσσεται ταχύρυθμα στο εξωτερικό, πλην όμως το θεσμικό πλαίσιο (Ν. 3175/2003) δεν επέτρεπε αντίστοιχο ρυθμό και στην Ελλάδα. Οι πολίτες και οι φορείς μπορούν να συμμετέχουν από σήμερα στην εν λόγω δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, προκειμένου να καταθέσουν τις προτάσεις τους, μέχρι και την Πέμπτη 9 Αυγούστου 2018 και ώρα 15:00, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.opengov.gr/minenv/?p=9454

Με το νομοσχέδιο, ο στόχος είναι η θεσμική αναμόρφωση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, με έμφαση κυρίως στην ανάπτυξη πεδίων χαμηλής-μέσης ενθαλπίας αποσκοπώντας στην αξιοποίησης τους για άμεσες χρήσεις, οι οποίες έχουν ήπιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, καθώς και στην απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Με το νομοσχέδιο για τη γεωθερμική ενέργεια, το θεσμικό πλαίσιο εκσυγχρονίζεται λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς πρακτικές, γίνεται ευέλικτο ώστε να απελευθερώνεται το γεωθερμικό δυναμικό στο τοπικό παραγωγικό δυναμικό και θέτει αυστηρούς κανόνες, ώστε να αποτραπούν οι αρνητικές εμπειρίες προηγούμενων ετών και να καλλιεργηθεί κλίμα εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες για την αξιοποίηση αυτής της μορφής ΑΠΕ.

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο:

> Αποσκοπεί στην απλούστευση των διαδικασιών έκδοσης αδειών για την αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων και τη μείωση της γραφειοκρατίας, διασφαλίζοντας παράλληλα με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις το δημόσιο συμφέρον και τη βιωσιμότητα του πόρου. Αντί για χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνταν βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου (Ν. 3175/2003), με το νέο σχέδιο νόμου η διενέργεια διαγωνισμού θα γίνεται σε ένα μήνα. Η αξιοποίηση θα γίνεται στο πλαίσιο ενός σχεδίου αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής, με απώτερο σκοπό την ορθή χρήση του και την προστασία της ανανεωσιμότητας του φυσικού πόρου.

> Δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των γεωθερμικών πεδίων με θερμοκρασία έως 90°C, αποσκοπώντας στην αξιοποίησή τους για άμεσες χρήσεις που έχουν ήπιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτά τα γεωθερμικά πεδία, μπορούν να καλύψουν μια σειρά από ενεργειακές ανάγκες (π.χ. θέρμανση ιχθυοκαλλιεργειών, θερμοκηπιακές καλλιέργειες, ξήρανση αγροτικών προϊόντων, θέρμανση και ψύξη κατοικιών, αφαλάτωση νερού, θέρμανση κολυμβητηρίων, λειτουργία λουτροθεραπευτικών εγκαταστάσεων) και να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή αυτονομία των περιοχών.

Οι βασικοί άξονες του νέου νομοσχεδίου είναι οι εξής:

1. Απλουστεύεται η κατηγοριοποίηση των γεωθερμικών πεδίων. Πιο συγκεκριμένα, τα γεωθερμικά πεδία θα διακρίνονται σε τοπικού (θερμοκρασία ρευστού 30-90°C) και εθνικού ενδιαφέροντος (θερμοκρασία ρευστού άνω των 90°C). Επιπρόσθετα, οι ευρύτεροι χώροι μέσα στους οποίους υπάρχουν ενδείξεις παρουσίας γεωθερμικού δυναμικού θερμοκρασίας έως 90°C και δεν έχουν ακόμη χαρακτηριστεί με ΦΕΚ, ονομάζονται περιοχές γεωθερμικού ενδιαφέροντος.

2. Αυξάνεται η ελάχιστη θερμοκρασία καθορισμού γεωθερμικού δυναμικού κατά 5°C, δηλαδή από τους 25°C, αναπροσαρμόζεται στους 30°C, παρέχοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης αρκετών αγροτικών γεωτρήσεων για άρδευση. Επιπλέον, θεσμοθετείται η σύσταση Επιτροπών Αντιμετώπισης Προβλημάτων, με σκοπό την εξέταση σχετικών προκλήσεων.

3. Ως φορέας διαχείρισης των τοπικών γεωθερμικών πεδίων (θερμοκρασία ρευστού 30-90°C), θα λειτουργεί η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση, αναλαμβάνοντας ρυθμιστικό και συντονιστικό ρόλο σε ό,τι αφορά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παραχώρηση δικαιώματος μίσθωσης στους ενδιαφερόμενους.

4. Στα τοπικού ενδιαφέροντος πεδία, η διαδικασία διαγωνισμού προκαλείται πλέον με αίτηση του ενδιαφερομένου και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση προχωρεί σε δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, διάρκειας 30 ημερών, από την ημέρα που εκδηλώνεται ενδιαφέρον. Με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, ειδικά για τις περιοχές γεωθερμικού ενδιαφέροντος, περνούσαν αρκετά χρόνια μέχρι τον χαρακτηρισμό του πεδίου. Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) έκανε τις απαιτούμενες έρευνες με σκοπό την αναγνώριση της περιοχής ως γεωθερμικό πεδίο με ΦΕΚ και έπειτα ήταν στην διακριτική ευχέρεια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εάν και πότε θα διενεργούσε διαγωνισμούς.

5. Στα εθνικού ενδιαφέροντος γεωθερμικά πεδία (θερμοκρασία ρευστού άνω των 90°C), η αρμοδιότητα προκήρυξης διαγωνισμού και σύναψης σύμβασης μίσθωσης ανήκει στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

6. Δίνεται έμφαση στη διαχείριση των γεωθερμικών πεδίων, που πλέον ορίζεται ως το σύνολο των δραστηριοτήτων που ρυθμίζουν την εκμετάλλευση του γεωθερμικού ρευστού από τα υπόγεια γεωθερμικά συστήματα, με σκοπό τη βιώσιμη, ορθολογική και ολοκληρωμένη αξιοποίηση του και αναφέρεται στο σύνολο του πεδίου.

7. Θεσπίζονται ανταποδοτικά οφέλη, από τα μισθώματα, για τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες αναπτύσσεται η γεωθερμία. Ποσοστό 10% του ποσού των ετήσιων αναλογικών μισθωμάτων θα διατίθεται στους Δήμους.

8. Την παρακολούθηση και τον έλεγχο σε επιστημονικό επίπεδο σε όλα τα γεωθερμικά πεδία της χώρας αναλαμβάνει το ΙΓΜΕ.

9. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις πέραν του ΙΓΜΕ, μπορούν να επιλέξουν επιστημονικούς συμβούλους από οιοσδήποτε επιστημονικό, ερευνητικό ή ακαδημαϊκό φορέα, ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, είτε ακόμη και μεμονωμένους επιστήμονες προκειμένου να τις βοηθηθούν στο έργο τους.

10. Συντάσσεται Εθνικό Μητρώο Σημείων Αξιοποίησης Γεωθερμίας και συνοδή διαδικτυακή πύλη στο Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο Μητρώο αυτό θα καταγραφεί το σύνολο των γεωτρήσεων και των εγκαταστάσεων άντλησης και επανεισαγωγής, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί με σκοπό την αξιοποίηση γεωθερμικού δυναμικού στην χώρα.

11. Συντάσσεται Εθνικό Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Γεωθερμικών Σημείων και συνοδή διαδικτυακή πύλη στο ΙΓΜΕ. Στο Μητρώο αυτό θα καταγραφεί το σύνολο των Θερμών Πηγών της χώρας, καθώς και των σταθμών παρακολούθησης των γεωθερμικών πεδίων.

12. Το ΙΓΜΕ, στα πλαίσια του ρόλου του ως ο θεσμοθετημένος σύμβουλος της Ελληνικής Πολιτείας σε θέματα γεωθερμίας με τις προαναφερθείσες ενέργειες, ουσιαστικά, καθίσταται:

i. εθνικός φορέας παρακολούθησης της γεωθερμίας στην Ελλάδα

ii. συντάκτης του Εθνικού Μητρώου Καταγραφής και Παρακολούθησης Γεωθερμικών Σημείων

iii. ένα δωρεάν επιστημονικό εργαλείο για τις αποκεντρωμένες διοικήσεις που αναλαμβάνουν το ρόλο της διαχείρισης των τοπικών γεωθερμικών πεδίων

Τα οφέλη ανάπτυξης της γεωθερμίας

Η αξιοποίηση της γεωθερμίας μπορεί να συμβάλλει σημαντικά και ποικιλοτρόπως στην οικονομική ανάπτυξη ευρύτερων περιοχών και στη δημιουργία πυρήνων οικονομικής δραστηριότητας.

Ενδεικτικά, η ανάπτυξη της γεωθερμίας μπορεί να συμβάλλει:

* στην οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο

* στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας

* στη μείωση χρήσης ορυκτών καύσιμων σε εθνικό επίπεδο

* στη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου

* στην αειφόρα ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών

* στην παραγωγή εκτός εποχής αγροτικών προϊόντων

* στη μείωση εισαγωγών και στην αύξηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων σε εθνικό επίπεδο

* στην περαιτέρω αύξηση του ιαματικού τουρισμού

Επιπλέον, ο νέος θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων, μπορεί να αποτελέσει καινοτόμο εργαλείο για την αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, στην κατεύθυνση της στήριξης και της ενεργούς συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών.

Γεωθερμικά Πεδία - Αναγνωρισμένα με ΦΕΚ

ΤΟΠΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΑ ΠΕΔΙΑ

Α. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ

1. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Αγκίστρου Ν. Σερρών

2. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Σιδηροκάστρου Ν. Σερρών

3. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Λιθότοπου Ηράκλειας

4. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Θέρμων Νιγρίτας Ν. Σερρών

5. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Λαγκαδά Ν. Θεσσαλονίκης

6. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Λεκάνης Ανθεμούντα Ν. Θεσ/νίκης

7. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ελαιοχωρίων Χαλκιδικής

8. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Σάνης - Αφύτου Κασσάνδρας

9. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Αρίστηνου Αλεξανδρούπολης

10 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Σαππών

11 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Λίμνης Μητρικού

12 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ν. Κεσσάνης Ξάνθης

13 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ν. Εράσμιου - Μαγγάνων Ν. Ξάνθης

14 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ερατεινό – Καβάλας

15 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Νέας Απολλωνίας Ν. Θεσσαλονίκης

16 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ακροποτάμου Καβάλας

17 Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Νυμφόπετρας Π.Ε. Θεσσαλονίκης

Β. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

1. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Συκιών Άρτας

2. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Αετού Π.Ε. Φλώρινας

Γ. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

1. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Δαμάστας Ν. Φθιώτιδας

2. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Λιχάδων - Εύβοιας

Δ. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, Δ. ΕΛΛΑΔΑΣ & ΙΟΝΙΟΥ

1. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Σουσακίου Ν. Κορινθίας

2. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Ρίζας - Αντιρίου

Ε. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ

1. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Αργένου νήσου Λέσβου

2. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Στύψης νήσου Λέσβου

3. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Πολιχνίτου νήσου Λέσβου

4. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Νενήτων νήσου Χίου

5. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας νήσου Σαντορίνης

6. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας νήσου Μήλου

7. Γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας Θυμιανών νήσου Χίου

ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΑ ΠΕΔΙΑ

Α. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ

1. Γεωθερμικό πεδίο υψηλής ενθαλπίας νήσου Μήλου

2. Γεωθερμικό πεδίο υψηλής ενθαλπίας νήσου Νισύρου

Έκθεση φωτογραφίας / video:“Conserving Biodiversity and the Traditional man-made Environment in the Greek islands: Drivers for sustainable tourism and resilient societies”

Με σκοπό τη διεθνή προβολή της χώρας μας, των ελληνικών νησιών και των μοναδικών φυσικών χαρακτηριστικών και ιδιαιτεροτήτων τους, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ), σε συνεργασία με τα Υπουργεία Τουρισμού και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, παρουσιάζουν μία πρωτότυπη Έκθεση φωτογραφίας και video, με τίτλο “Conserving Biodiversity and the Traditional man-made Environment in the Greek islands: Drivers for sustainable tourism and resilient societies”, η οποία θα λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια της φετινής Συνόδου του Πολιτικού Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, στη Νέα Υόρκη, στην έδρα του ΟΗΕ, για το διάστημα 9-18 Ιουλίου.

Τα επίσημα εγκαίνια της Έκθεσης έγιναν πρώτη ημέρα των εργασιών του Υπουργικού Σκέλους του Πολιτικού Φόρουμ του ΟΗΕ, από τον Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτη Φάμελλο, παρουσία των Γενικών Γραμματέων των συνεργαζόμενων Υπουργείων, των μελών της ελληνικής αντιπροσωπείας, εκπροσώπων διεθνών αποστολών και πλήθους άλλων προσκεκλημένων από κράτη μέλη και όργανα του ΟΗΕ. Όπως σημείωσε ο Αν. ΥΠΕΝ κατά τον χαιρετισμό του για την εγκαινίαση της Έκθεσης, η πρωτοβουλία διοργάνωσης της Έκθεσης αυτής από το ΥΠΕΝ έχει ως στόχο την ανάδειξη των ελληνικών νησιών μέσα από μια διαφορετική, βιώσιμη οπτική, εστιάζοντας στην προστασία της βιοποικιλότητας, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του παραδοσιακού ανθρωπογενούς περιβάλλοντος ως βασικών παραγόντων για την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών και την ανάπτυξη αειφόρων πρακτικών σε βασικούς οικονομικούς τομείς, όπως ο τουρισμός.

Η Έκθεση συνδέεται θεματικά με τους «περιβαλλοντικούς» υπό εξέταση SDGs και ευθυγραμμίζεται πλήρως με το θέμα του φετινού Φόρουμ «Μετάβαση σε πιο ανθεκτικές και βιώσιμες κοινωνίες». Επιχειρεί, δε, να καταδείξει πώς οι πολιτικές προστασίας (της βιοποικιλότητας και των νησιωτικών οικοσυστημάτων αλλά και των παραδοσιακών οικισμών), αντί για εμπόδιο και τροχοπέδη στην ανάπτυξη και την τουριστική δραστηριότητα, μπορούν να λειτουργήσουν θετικά για τον εναλλακτικό τουρισμό και την προβολή του μεγάλου πλούτου ενδημικής χλωρίδας και πανίδας της χώρας, δίνοντας έτσι μία άλλη νέα «ταυτότητα» στα ελληνικά νησιά, ως τουριστικών προορισμών.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Αν. ΥΠΕΝ, «η Ελλάδα είναι μια νησιωτική χώρα και τα νησιά της λόγω των διαφορετικών γεωμορφολογικών και κλιματικών συνθηκών που τα χαρακτηρίζουν, γίνονται πραγματικά “εργαστήρια της φύσης” και καταφύγια μοναδικών ενδημικών ειδών. Η Ελλάδα φιλοξενεί το 40% της ευρωπαϊκής χλωρίδας και το 18% της πανίδας της. Στα ελληνικά νησιά, τα ίδια φυσικά στοιχεία, διά μέσο των αιώνων, δαμάστηκαν και αξιοποιηθήκαν για την ευημερία του ανθρώπου, οδηγώντας από την αρχαιότητα σε αειφόρες πρακτικές σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, όπως η αξιοποίηση ενδημικών ειδών, η χρήση της αιολικής ενέργειας, η καλλιέργεια της γης σε αναβαθμίδες, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική σε υπόσκαφα, ενταγμένη στο φυσικό περιβάλλον. Η αναβίωση των αειφόρων αυτών παραδοσιακών τεχνικών και πρακτικών μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα, σήμερα, για την τοπική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την καινοτομία.

Η Έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό ανά γεωγραφική περιφέρεια νησιών, με έμφαση στην βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, αλλά και προβολή video διάρκειας 30’ που φτιάχτηκε ειδικά για την εκδήλωση, με υλικό που συλλέχθηκε από ποικίλους φορείς και πηγές.

Το video μπορείτε να δείτε στο link https://youtu.be/aifrFxiQY6w

Σταθερά προσυλωμένη στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης η Ελλάδα

Eπίσης την Εθελοντική Εθνική Αξιολόγηση (VNR) της Ελλάδας για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ παρουσίασε εχθές ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Πολιτικό Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (High Level Political Forum - HLPF) που λαμβάνει χώρα από τις 9 έως τις 18 Ιουλίου 2018, στη Νέα Υόρκη, στην έδρα του ΟΗΕ.

Ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, δίνοντας το πολιτικό στίγμα της κυβέρνησης, αναφέρθηκε στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε εθνικό επίπεδο για την υλοποίηση των SDGs και ειδικότερα:

α) στον θεσμικό διϋπουργικό μηχανισμό που διαμορφώθηκε για τη διασφάλιση υψηλής πολιτικής δέσμευσης, αλλά και για τον κοινωνικό διάλογο για την επιτυχή εφαρμογή των Στόχων,

β) στην κυβερνητική στρατηγική για την έξοδο από την κρίση και τη δίκαιη ανάπτυξη που συνδυάζονται με την επίτευξη των SDGs στον κοινωνικό και οικονομικό πυλώνα,

γ) στα βασικά μέσα εφαρμογής και παραδείγματα ολοκληρωμένης διασύνδεσης πολιτικών όπως τη στρατηγική για την κυκλική οικονομία και την κοινωνική πολιτική, και

δ) στα επόμενα βήματα που έχουν δρομολογηθεί, όπως η εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Εφαρμογής των SDGs που θα συνδέεται με την νέα Αναπτυξιακή Στρατηγική της Ελλάδας και τη μεγαλύτερη εμπλοκή του Κοινοβουλίου στην παρακολούθηση εφαρμογής των Στόχων.

Ο Αν. ΥΠΕΝ τόνισε το σημαντικό ρόλο της Ελλάδας, ως πυλώνα ειρήνης και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Νότιο-Ανατολική Ευρώπη, επισημαίνοντας παράλληλα το σεβασμό που η Ελλάδα αποδίδει στις ανθρώπινες αξίες και τα δικαιώματα των προσφύγων, μεταξύ άλλων, μέσω της εξασφάλισης πρόσβασης σε δομές υγείας και παιδείας. Όπως επεσήμανε ο Αν. ΥΠΕΝ «απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές παρεμβάσεις για την πρόληψη του προσφυγικού ζητήματος γιατί δεν νοείται βιώσιμη ανάπτυξη με όπλα και πολέμους».

Καθ' όλη τη διάρκεια της παρουσίασης ο Σωκράτης Φάμελλος, επεσήμανε την αποφασιστικότητα της χώρας μας να εφαρμόσει την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τους 17 SDGs, δεδομένου ότι παρέχουν ένα προοδευτικό πλαίσιο για μετασχηματισμό προς μια νέα, δίκαιη και βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία, που διασφαλίζει την ισορροπία μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, καθώς επίσης και για την προστασία του περιβάλλοντος και του μοναδικού οικολογικού πλούτου της χώρας. Σημείωσε, επίσης, ότι η αρχή της «ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς» που διέπει την Αgenda 2030 στο σύνολό της αποτελεί υψηλή πολιτική προτεραιότητα για την Ελλάδα, η οποία εξέρχεται από μια περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, με απώτατο σκοπό τον επαναπροσδιορισμό των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας, υπό το πρίσμα των SDGsκαι προς όφελος της παρούσας και των μελλοντικών γενεών.

Ο Αν. ΥΠΕΝ, κατά την παρουσίασή του, έκανε ειδική εκτενή αναφορά στην υλοποίηση των SDGs στους οποίους εστιάζει το φετινό HLPF και οι οποίοι είναι «περιβαλλοντικής φύσεως», καθώς αφορούν σε θέματα βιώσιμης διαχείρισης νερού, ενέργειας, βιώσιμων πόλεων και οικισμών, βιώσιμων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, ανακύκλωσης, διαλογής στην πηγή και προστασίας χερσαίων και θαλασσίων οικοσυστημάτων. Στην παρουσίαση του VNR της χώρας, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία όλων των κρατών μελών του ΟΗΕ, συμμετείχαν επίσης ο Γιώργος Βερνίκος, Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος (ΟΚΕ) και η Κατερίνα Ιγγλέζη, Βουλευτής, Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος, αποδεικνύοντας τη συνεργασία της κυβέρνησης με το σύνολο των κοινωνικών εταίρων και θεσμών για την επίτευξη των Στόχων, στο πλαίσιο μιας συνολικής εθνικής προσπάθειας, που αφορά το σύνολο των φορέων, θεσμών και πολιτών.

Ειδικότερα, ο κ. Βερνίκος τόνισε τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών για την επιτυχή υλοποίηση των SDGs, αναφερόμενος στον εκτενή διάλογο που πραγματοποιεί η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας, ενώ η κ. Ιγγλέζη ανέλυσε εν συντομία τον ρόλο του Κοινοβουλίου στην παρακολούθηση της εφαρμογής των Στόχων, μέσω του έργου των Μόνιμων Επιτροπών του.

Την Εθνική Έκθεση μπορείτε να βρείτε στο link

https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/19378Greece_VNR_Greece_2018_pdf_FINAL_140618.pdf

Επίσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκηρύσσει ανοικτή διαδικασία επιλογής αναδόχου, μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημόσιων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ), για την επιλογή αναδόχου σχετικά με την εκπόνηση της μελέτης για το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, καθώς και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών είναι 20/09/2018 και ώρα 12:00.

Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, έχει ως στόχο τη διαμόρφωση πολιτικής για τη χωρική διάρθρωση του εξορυκτικού κλάδου με βάση τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο σχεδιασμός αυτός περιλαμβάνει τις βασικές κατευθύνσεις για τη χωρική οργάνωση του εξορυκτικού κλάδου, σε συνάρτηση με τις υφιστάμενες χρήσεις γης και εναρμονίζεται με το στρατηγικό σχεδιασμό για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.

ΤΑ ΖΩΑ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΤΗ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΝ ΤΟΝ HOMO SAPIENS

Αφού εξέτασαν 62 είδη θηλαστικών σε έξι ηπείρους, δημοσιεύθηκε μια πρόσφατη μελέτη στο SCIENCE, όπου διαπιστώθηκε ότι το 83% αυτών των ειδών πραγματοποιούν όλο και περισσότερο τις δραστηριότητες τους στο σκοτάδι και ότι προτιμούν μακριά από τους ανθρώπους κι όλες τις μορφές ενόχλησης από αυτούς όπως όπλα, αυτοκίνητα, θόρυβος κοκ.. "Η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργεί έναν πιο νυχτερινό φυσικό κόσμο", δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Kaitlyn Gaynor, οικολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Ο Gaynor είπε ότι αυτή η τάση είναι τόσο ισχυρή, όσο και εντυπωσιακή

Ελάφι; Άγριοι χοίροι; Coyotes; Όλα τα ζώας αυξάνουν τη νυκτερινή τους δράση σε μια προσπάθεια να μας αποφύγουν και να μη ξοδέψουν χρόνο μαζί μας. Αλήθεια, ακόμα και οι τίγρεις, μερικούς από τους πιο τρομακτικούς κυνηγούς του πλανήτη, μετατρέπονται σε κουκουβάγιες για να αποφύγουν τον Homo sapiens. Και δεν είναι περίεργο. Οι άνθρωποι γίνονται ανελέητοι μεταφορικά συγκάτοικοι. 

Είμαστε θορυβώδεις

Το βουητό από τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα μας, μπερδεύει τις νοτιαφρικανικές dwarf mongooses (είδος χήνας), ενώ η κακοφωνία 24/7, που παράγεται στις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου οδηγεί μακριά ακρίδες, γρύλους και μυρμήγκια, ενώ προκαλεί στα bluebirds να γεννούν λιγότερους νεοσσούς. Και δεν μπορεί καν κάποιος να βρει ούτε κάτω από το νερό λίγη ειρήνη κι ησυχία. Οι γεννήτριες μας, οι έλικες, οι κινητήρες και τα στρατιωτικά σόναρ παρενοχλούν συνεχώς, προκαλούν την απώλεια αναπνοής στα δελφίνια, καθώς καταδύονται, και κάνουν τις καρδιές των narwhals να χτυπούν δυνατά. Αυτό το “υδάτινο ρουστίκ” μπορεί να επισκιάσει ακόμη και τους μαλακούς ψίθυρους, που μοιράζονται μεταξύ τους τα μωρά φαλαινών με τις μανάδες τους.

Είμαστε επιρρεπείς στη βία

Στο Κολοράντο, η κυβέρνηση δαπανά $ 4,5 εκατομμύρια δολάρια για να σκοτώσει μαύρες αρκούδες και λιοντάρια βουνού θεωρώντας ότι θα μπορούσε να αυξήσει τους αριθμούς των ελαφιών, επειδή οι άνθρωποι εκεί θέλουν να κυνηγούν ελάφια. Και το 2017, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ σκότωσε 23.646 κάστορες - έναν κάθε 22 λεπτά - επειδή οι κάστορες τροποποιούν το περιβάλλον με τρόπους, που είναι ακατάλληλοι για εμάς (με φύτευση δέντρων και χτίζοντας φράγματα - ίσως οι κάστορες είναι πολύ παρόμοιοι με εμάς για δικό τους καλό). Οι σκληροί τάμαρινς, ίσως πείτε. Αν στα θηρία δεν τους αρέσει, μπορούν να μετακινηθούν. Λοιπόν, όχι, δεν μπορούν.

Επειδή δεν μοιραζόμαστε (τον πλανήτη) καλά

Οι οικότοποι έχουν μετατραπεί σε σκουπίδια στις μέρες μας. Οι δασώδεις βουνοκορφές, που κατοικούνται από το woodland caribou έχουν σκαλισθεί για να εξάγουμε άμμο (tar sands). Οι κολπίσκοι και τα ρέματα, που φιλοξενούν το σαλιγκάρι beaverpond marstonia έχουν αποξηρανθεί εξαιτίας της άρδευσης και για πόσιμο νερό. Τα τροπικά δάση του γερακιού Ridgway έχουν αποξιλωθεί για να γίνουν βοσκοτόπια και φυτείες καφέ. Και το μέγεθος του πάγου της πολικής αρκούδας; Λιώνει, καθώς μιλάμε.

Όλο και περισσότερα είδη πρέπει να βρουν το πώς θα επιβιώσουν στο χώρο, που μοιράζονται με τους ανθρώπους - ακόμα κι αν αυτό σημαίνει αλλαγές στις συμπεριφορές, που έχουν εξελιχθεί κατά τη διάρκεια χιλιετιών. Σύμφωνα με τη νέα έκθεση, "Σε μέρη, όπου τα άγρια ζώα συνυπάρχουν με τους ανθρώπους, τα ζώα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο διαχωρίζοντας τον εαυτό τους σε χρόνο και όχι στο χώρο". Αυτή η φράση ακούγεται σαν τα bonobos, binturongs και springboks να σπάνε τον κώδικα διαδοχικά σε ένα ταξίδι στο χρόνο, αλλά πραγματικά περιμένουν απλά τη μέρα, που θα πάμε σε εσωτερικούς χώρους και θα αφήσουμε τα ζώα ήσυχα.

Ρίξτε μια ματιά στις αντιλόπες των σαλέ της Ζιμπάμπουε. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτές βρίσκονται στα βοσκοτόπια και στις γούρνες του νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακριβώς επειδή τα λιοντάρια, οι ύαινες κι άλλα αρπακτικά ζώα τρέχουν σε τέτοιες θέσεις τη νύχτα. Αλλά μια μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι όταν ασκείται έστω μικρή πίεση από τους “κυνηγούς τροπαίων” κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι αντιλόπες άρχισαν να ρισκάρουν περισσότερο με τα λιοντάρια και να τριγυρνούν εκεί μέσα στο μαύρο της νύχτας. Επίσης οι λεοπάρντς της Γκαμπόν χρησιμοποιούν μια παρόμοια τακτική για να αποφύγουν τους κυνηγούς κουνελιών. Σε περιοχές, που δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, οι γάτες χώρισαν τις ώρες, που βολτάρουν στο μισό σχεδόν μεταξύ ημέρας και νύχτας (46% νυκτερινώς). Όμως σε περιοχές όπου οι άνθρωποι κυνηγούν, οι λέοπαρντς εγκαταλείπουν τον ήλιο και ξοδεύουν το 93 τοις εκατό των ωρών τους στο σκοτάδι.

Η απλή παρουσία μας είναι εκφοβιστική

Δεν είναι μόνο τα θορυβώδη και θανατηφόρα όπλα, που τρομάζουν τα ζώα και κρύβονται. Μόλις οι άνθρωποι περπατούν μέσα στο δάσος, οι αρκούδες της Σουμάτρας σκουραίνουν (19% κατά τη διάρκεια της νύχτας σε χαμηλή διαταραχή, έναντι 90% σε υψηλές διαταραχές). Το ίδιο ισχύει και για τις μεγάλες αρπακτικές καστανές αρκούδες στην Αλάσκα, οι οποίες επιλέγουν τη νυχτερινή ζωή για να αποφύγουν τους τουρίστες κατά τη διάρκεια της ημέρας (33% νύχτα σε χαμηλές διαταραχές, έναντι 76% σε υψηλές διαταραχές). Οι τουρίστες είναι οι χειρότεροι. Θα μπορούσε αυτό να είναι καλό; Μήπως τα ζώα ανακάλυψαν έναν τρόπο να συνυπάρξουν ειρηνικά μαζί μας; Εξάλλου, μερικοί αστικοί κάτοικοι - ρακούν, περιστέρια, αρουραίοι – τα πάνε υπέροχα ως γείτονες μας.

Σίγουρα είναι δυνατό κάποια ζώα να ευδοκιμήσουν κοντά μας όσο εμείς δεν κατανοούμε. "Στο Νεπάλ, για παράδειγμα, οι τίγρεις και οι άνθρωποι μοιράζονται τα ίδια ακριβώς μονοπάτια στο δάσος σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, μειώνοντας τον αριθμό των άμεσων συγκρούσεων μεταξύ ανθρώπων κι αυτών των μεγάλων σαρκοφάγων ζώων", δήλωσε ο Gaynor. Σε αυτή την περίπτωση και τα δύο είδη επωφελούνται. Αλλά κάποια άγρια ζώα δεν είναι εξοπλισμένα για μια τέτοια ρύθμιση. Δεν είναι όλα τα ζώα πρόθυμα ή σε θέση να μεταβούν μόνο σε ένα νυχτερινό τρόπο ζωής γύρω από τους ανθρώπους. Για αυτά, θα χρειαστούμε να ορίσουμε περιοχές, όπου θα παραμένουν σχετικά απαλλαγμένες από την επιρροή μας, είτε πρόκειται για την εγκαθίδρυση ζωνών ελεύθερες από το κυνήγι, είτε για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής, είτε για την απλή μείωση της ανθρώπινης κίνησης ακόμη και με τα πόδια. Επιπλέον προσδοκώντας τα ζώα να αποποιηθούν χιλιάδες χρόνια δοκιμασμένων κι φυσικών στρατηγικών επιβίωσης, έτσι ώστε να προσαρμοστούν στις διάφορες ανάγκες και ιδιοτροπίες μας, είναι λίγο εγωιστικό.

ΞΑΠΛΩΣΤΡΕΣ ΣΤΑ 5 ΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΜΑ ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ

Oι ενοικιαζόμενες ξαπλώστρες πάνω στο κύμα, που δεν αφήνουν ελεύθερη τη πρόσβαση στους λουόμενους τέλος... εδώ και 3 χρόνια έχει καθοριστεί ότι οι ξαπλώστρες θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 5 μέτρα από το κύμα. Ήταν μια απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών και Εσωτερικών το 2015, που όρισε κάποια πλαίσια για τον τρόπο παραχώρησης των παραλιών αφήνοντας ελεύθερο χώρο για όλους τους λουόμενους, που επιθυμούν να απολαύσουν το μπάνιο τους χωρίς να πληρώνουν το αντίστοιχο αντίτιμο. Ακόμα κι αν μια επιχείρηση (λ.χ. ένα ξενοδοχείο) βρίσκεται ακριβώς μπροστά από μια παραλία, οφείλει υποχρεωτικά να διατηρεί ελεύθερη την πρόσβαση των λουομένων (αν αυτή είναι η μόνη δίοδος μέσω των εγκαταστάσεών του).

Κάθε καλοκαίρι έχουμε τα ίδια και στο μυαλό μου έρχεται μια όχι κι ευχάριστη περίπτωση στη Σάμο πριν αρκετά χρόνια. Η παραλία Ποτακάκι είναι τόσο όμορφη κι ήθελα να απολαύσω κι εγώ την άμμο της και το μπλε... αλλά ξαπλώστρες έκλειναν όλη τη παραλία κι άφηναν μόνο μια “μύτη” άμμου ελεύθερη. Τα τελευταίτα χρόνια όμως έχει γίνει κατανοητό ότι απαγορεύεται ρητώς η τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων στις παραλίες, οι ξαπλώστρες πάνω στο κύμα, καθώς και η τοποθέτηση ξύλινων δαπέδων, με εξαίρεση τους ξύλινους διαδρόμους.

Παράλληλα, απαγορεύονται οι «αφαιρούμενες σκιάδες» (τέντες ή κατασκευές σκίασης) στις παραλίες (επιτρεπόταν να καταλαμβάνουν έως 20 τ.μ. εκάστη) και η μίσθωση ακτών με αυθαίρετες κατασκευές (αρκούσε να έχει υποβληθεί αίτημα νομιμοποίησης). Οι τροχήλατες καντίνες μπορούν να μισθώσουν τον μισό χώρο από πέρυσι (έως 15 τ.μ., έναντι 30 τ.μ. που ίσχυε μέχρι και το 2014), ενώ απαγορεύεται να έχουν ηχητικές εγκαταστάσεις. Στις περιπτώσεις παραθαλάσσιων επιχειρήσεων, ο παραγόμενος θόρυβος δεν πρέπει να ξεπερνά τα 50 ντεσιμπέλ. Επίσης ο φωτισμός πρέπει να είναι χαμηλός και περιορισμένος, στο απολύτως αναγκαίο για λόγους ασφαλείας και καθοδήγησης.

Οι αιγιαλοί και παραλίες είναι, βάσει του Συντάγματος, δημόσιοι (εκτός συναλλαγής) και κοινόχρηστοι. Κάθε χρόνο, το υπουργείο Οικονομικών εκδίδει μια απόφαση με την οποία παραχωρεί το δικαίωμα απλής χρήσης τους στους Δήμους, που με τη σειρά τους μπορεί να το παραχωρήσουν σε ιδιώτες ή δημοτικές επιχειρήσεις. Η μέγιστη παραχωρούμενη επιφάνεια δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% μιας παραλίας. Και η μέγιστη κάλυψη της χρήσης δεν μπορεί να υπερβαίνει το μισό της έκτασης, που παραχωρήθηκε: πρέπει να υπάρχουν οριζόντιοι και κάθετοι διάδρομοι μήκους ενός μέτρου.

Οι «ομπρελάδες» πρέπει να καταλαμβάνουν έως 500 τ.μ. έκαστος και να διατηρούν ανάμεσά τους ελεύθερη ζώνη 100 μέτρων (και συνολικά να καταλάβουν έως το 50% μιας παραλίας). Η υποχρέωση ελεύθερης ζώνης δεν ισχύει για τις περιπτώσεις χρήσης της παραλίας από τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε επαφή με αυτήν. Ενώ δεν επιτρέπονται περιφράξεις επάνω στην άμμο. Η παραχώρηση απλής χρήσης δεν ακυρώνει την κοινοχρησία του αγαθού. Επίσης απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή, που συνδέεται μόνιμα με το έδαφος, όπως οι πακτώσεις με τσιμέντο.

Πού μπορεί να απευθυνθεί ένας πολίτης για να καταγγείλει παρανομίες στη χρήση μιας παραλίας; Τυπικά υπεύθυνοι είναι ο δήμος αλλά και το αρμόδιο Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας (οι παλαιές Κτηματικές Υπηρεσίες). Αυτοψίες πρέπει να πραγματοποιούν και οι δύο για την τήρηση των όσων έχουν συμφωνηθεί, επομένως ο πολίτης μπορεί να απευθυνθεί σε οποιονδήποτε από τους δύο. Στην πραγματικότητα βέβαια, επειδή οι μισθώσεις παραλιών γίνονται κατά κανόνα σε τοπικούς επιχειρηματίες, είναι ίσως σοφότερο να απευθυνθεί κάποιος απευθείας στο Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας, κάνοντας έγγραφη καταγγελία. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις (λ.χ. ηχορρύπανση) ενδέχεται να εμπλέκεται και η αστυνομία.

Ειδικά για τις επιχειρήσεις που ενοικιάζουν μέσα θαλάσσιας αναψυχής, αποκλειστικά υπεύθυνο είναι το Λιμενικό Σώμα, το οποίο ορίζει και τους ειδικούς όρους λειτουργίας τους. Δυστυχώς, στην πράξη οι έλεγχοι από τις υπηρεσίες στις μισθώσεις είναι ελάχιστες, άλλοτε ελλείψει προσωπικού και άλλοτε ελλείψει βούλησης. Και φυσικά όλα τα παραπάνω δεν ισχύουν για τις παραλίες των προστατευόμενων περιοχών (Natura), όπου υπάρχουν πιο συγκεκριμένοι περιορισμοί, όπως η απαγόρευση ισοπέδωσης των αμμοθινών και ο υποχρεωτικός καθημερινός καθαρισμός τους.