Καινοτόμος επιμορφωτική δράση για το περιβάλλον και τον πολιτισμό στους Κήπους της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης ακολουθώντας το παράδειγμα του περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένου και πρωτοπόρου «Πράσινου Πατριάρχη», Παναγιότατου κ. Βαρθολομαίου, ο οποίος δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προστασία, διαφύλαξη και ανάπτυξη του φυτικού πλούτου, που περιβάλλει τη Σχολή, φάρο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, προχώρησε πριν από δύο χρόνια, σε μια συνεργασία με το Πανεπιστήμιο «Νεάπολις» της Πάφου με σκοπό το σχεδιασμό και την υλοποίηση της αναμόρφωσης των Κήπων της ιστορικής Σχολής.  Η αναμόρφωση των Κήπων, έγινε με τρόπο ιδιαίτερα ευφάνταστο και δημιουργικό, βασισμένη στη μελέτη αυθεντικών μοναστηριακών βυζαντινών κήπων, με τρόπο ώστε η φύτευση και η καλλιέργεια φυτών και δέντρων να συνδεθεί με συγκεκριμένες πνευματικές αναφορές.

Ο Κήπος, που η φύτευσή του έχει προχωρήσει σήμερα κατά 80% είναι πλέον ένας μοναδικός κήπος αναφοράς, με παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς η Χάλκη είναι το πρώτο Ορθόδοξο Μοναστήρι στο οποίο σχεδιάστηκε και καλλιεργείται κήπος με τα φυτά, που αναφέρονται στην Αγία Γραφή. Την ευθύνη του έργου είχε τότε η καθηγήτρια Δρ. Νερατζιά Τζώρτζη, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου «Νεάπολις», υπεύθυνη αρχιτέκτονας για το σχεδιασμό ήταν η κ. Ελένη Αντωνάρα, Υπεύθυνη Λειτουργίας του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Φιλίππων και υπεύθυνος για την επιλογή φυτικού υλικού ήταν ο κ. Νίκος Θυμάκης, γεωπόνος, ειδικός σε θέματα Πρασίνου και υπεύθυνος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων στον Δήμο Αμαρουσίου. 

Ο εν λόγω σχεδιασμός έλαβε μέρος ως πρωτότυπη ιδέα στη 2η Biennale Αρχιτεκτονικής και Αστικής Αποκατάστασης, που πραγματοποιήθηκε στο Μπρίντεζι, στη Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη. Σε συνέχεια της δράσης αυτής, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Φιλίππων υπό την αιγίδα του Πατριαρχείου και σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας και το Μουσικό Σχολείο Καβάλας, διοργάνωσε στις 28/03/2015, πιλοτική επιμορφωτική δράση με τίτλο: «Ο ιστορικός Κήπος της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης – Ένα συναρπαστικό πεδίο του ανθρώπινου πολιτισμού και του «πολιτισμού» της φύσης». Η δράση απευθύνθηκε σε εκπαιδευτικούς των  σχολείων  Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα των σχολείων: Ζάππειο, Ζωγράφειο και Μεγάλη του Γένους Σχολή.

Έτσι η αποστολή 17 ατόμων από το ΚΠΕ Φιλίππων και το Μουσικό Σχολείο Καβάλας ταξίδεψε στη Χάλκη προκειμένου να πραγματοποιήσει τη δράση από 27 έως 29 Μαρτίου 2015. Την αποστολή συνόδευσε ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας κ. Απόστολος Βαγενάς. Σκοπός της δράσης ήταν η ανάδειξη του ιστορικού Κήπου της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, μέσω ενός καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, που είχε στόχο να εισάγει τους εκπαιδευτικούς και μαθητές των σχολείων της ομογένειας (και μελλοντικά, μέσω προγραμμάτων που θα ακολουθήσουν, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης), στην έννοια της Περιβαλλοντικής, Πολιτιστικής και Παιδαγωγικής διάστασης του  Ιστορικού Κήπου και τις προοπτικές αξιοποίησής του, στο πλαίσιο εφαρμογής σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων για βιωματική μάθηση.

Μαθητές και εκπαιδευτικοί είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν φυτά του Κήπου των Αρετών (φυτά που συμβολίζουν ψυχικές αρετές), φυτά του Κήπου της Αγίας Γραφής, του Εδώδιμου Κήπου (αρωματικός – βοτανόκηπος, οπωρώνας, λαχανόκηπος) και άλλα δασικά είδη του λόφου της Ελπίδος. Η δράση περιελάμβανε μια διεπιστημονική προσέγγιση ανθρώπου και περιβάλλοντος μέσα από διαθεματικές, δημιουργικές δραστηριότητες που σχεδίασε το ΚΠΕ Φιλίππων, για το φυσικό χώρο των Κήπων της Χάλκης, καθώς και ένα μουσικοθεατρικό δρώμενο, επίσης, ειδικά σχεδιασμένο για τον χώρο των Κήπων από το Μουσικό Σχολείο Καβάλας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον της παγκόσμιας ιστορικής, θρησκευτικής και εκπαιδευτικής κληρονομιάς, με φόντο τα φυτά που συμβολίζουν ψυχικές αρετές, τις τουλίπες και τα κυκλάμινα του Βυζαντινού λειμώνα, τα φυτά της Βίβλου, και του Εδώδιμου Κήπου και με πρωταγωνιστή την αθώα εμπιστοσύνη με την οποία τα παιδιά προσεγγίζουν τα φυσικά στοιχεία, ο Κήπος της Σχολής αποκτά τη συμπαντική σημασία μιας ιδεατής εικόνας του κόσμου, ενός «παραδείσου» με την ετυμολογική έννοια του όρου. 

 Το δρώμενο του Μουσικού Σχολείου Καβάλας με τίτλο: «Αίνιγμα διαβασμένο από τη θάλασσα», σε σύλληψη-δραματουργία παράστασης και σκηνοθεσία της Διευθύντριας του Μουσικού Σχολείου Καβάλας κ. Όλγας Μάμαλη, επιχείρησε έναν ύμνο στη Δημιουργία, στη Φύση και στη Ρωμιοσύνη, που εκκινεί από το πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως, για να κάνει στάσεις στη δόκιμη ελληνική ποίηση και να ολοκληρωθεί μέσα από την ποιητική ενατένιση του κόσμου από έναν σύγχρονο ποιητή. Την ποίηση τέμνουν ακουστικά δρώμενα από φλάουτα και πιάνο και οι σονάτες του Χέντελ συναντούν τις «Μικρές Κυκλάδες» και τη «Ρωμιοσύνη» του Μίκη Θεοδωράκη, σε μια σύνθεση που παραπέμπει σε χορό αρχαίας τραγωδίας. Μια δεκάδα μαθητών της Β’ και Γ’ Γυμνασίου υλοποίησαν μουσικά, φωνητικά και υποκριτικά το δρώμενο, το οποίο είχε πολλαπλά παιδαγωγικά οφέλη και αποσκοπούσε στη βιωματική γνωριμία των μαθητών με ένα σημαντικό τόπο του Ελληνισμού, μέσα από την επαφή με κορυφαία έργα της ελληνικής ποίησης και μουσικής.

Πρόκειται για την πρώτη επιμορφωτική δράση, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για τον Κήπο της Ιεράς Θεολογικής Σχολής και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Η δράση αγκαλιάστηκε και στηρίχτηκε από τον Μητροπολίτη Προύσης και Ηγούμενο της Ιεράς Μονής της Χάλκης κ. Ελπιδοφόρο, όσο και από τον Συντονιστή Εκπαίδευσης στην Κωνσταντινούπολη κ. Σταύρο Γιωλτζόγλου. Με τους εκπαιδευτικούς των Σχολείων της Ομογένειας που το παρακολούθησαν άνοιξε ένας σταθερός δίαυλος επικοινωνίας που θα οδηγήσει σε αλληλοτροφοδότηση και ανάπτυξη συνεργασίας σε μελλοντικές δράσεις. Οι Κήποι συνεισφέρουν στην πνευματικότητα και την ιστορικότητα της Θεολογικής Σχολής. Η μεθοδική και εμπνευσμένη αναμόρφωση των Κήπων της Σχολής, καθώς, επίσης, όλες οι επιμορφωτικές δράσεις με αφορμή τους Κήπους, επιδιώκουν να συνεισφέρουν ώστε να λειτουργήσει ξανά το συντομότερο δυνατόν η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, προσφέροντας τα δώρα της πίστης, της γνώσης και της αισιοδοξίας και στον σημερινό κόσμο.

Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το Υπεραστικό ΚΤΕΛ Καβάλας και το FORNOCLASSIKO.