Πριν καιρό οι δημοσιογράφοι, που ασχολούνται με τα περιβαλλοντικά του πλανήτη, λέγαμε σχεδόν χιουμοριστικά ότι για να στρέψουμε το ενδιαφέρον του κόσμου για τη Κλιματική Αλλαγή, θα έπρεπε να του πούμε κάτι, που θα τον άγγιζε άμεσα, όπως ότι δεν θα υπάρχει πια σοκολάτα. Κι όμως έφτασε ο καιρός, που ακόμη και τα κακαόδεντρα κινδυνεύουν από τη Κλιματική Αλλαγή, όπως κι άλλα σημαντικά είδη, που σχετίζονται με τη τροφή του ανθρώπου.
Ενόψει της Παγκόσμιας Συνόδου στο Παρίσι φέτος και μετά τη συνάντηση εκπροσώπων 190 χωρών στη Λίμα του Περού τον Δεκέμβριο 2014, κάποιες προσδοκίες έχουν αναπτερωθεί. Έγινε αποδεκτό παγκοσμίως ότι οι άνθρωποι θεωρούνται υπεύθυνοι για το 90% των αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα δέντρα κακάο ευδοκιμούν στις περιοχές γύρω από τον Ισημερινό σε εύφορα και καλά στραγγιζόμενα εδάφη.
Συνήθως στη σοκολάτα εκτός από τη σκόνη κακάου προστείθεται βούτυρο του κακάου, ζάχαρη κι άλλα υλικά. Η εκατοστιαία αναλογία των ουσιών αυτών ποικίλλει: κακάο 30 – 50%, ζάχαρη 40 – 65%, βούτυρο κακάου 18 – 30 %... ενώ κυκλοφορούν πολλές οργανικές σοκολάτες με 70% περιεκτικότητα κακάου και περισσότερο. Προστίθονται κι άλλα μη ουσιώδη συστατικά, όπως είναι το γάλα, συμπυκνωμένο ή σε σκόνη (σοκολάτα γάλακτος), ορισμένα αρωματικά όπως βανίλια, κανέλα, μοσχοκάρυδο, αμυλούχες ουσίες, ξηροί καρποί...
Το φαινόμενο θερμοκηπίου προκαλεί εκτεταμένες ξηρασίες σε κάποιες περιοχές και ασθένειες. Το ξηρό κλίμα στη Δυτική Αφρική, που συνεχώς επιδεινώνεται έχει προκαλέσει μείωση στις προμήθειες κακάο. Οι χώρες Γκάνα και Ακτή του Ελεφαντοστού αποτελούν χώρες παραγωγής πάνω από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο, όμως σύμφωνα με μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Διεθνές Κέντρο Τροπικών Καλλιεργειών, προβλέπεται ότι η αύξηση κατά 2 βαθμούς Κελσίου της παγκόσμιας θερμοκρασίας, θα κάνει λιγότερες τις καλλιέργειες. Με τις υψηλές θερμοκρασίες το νερό εξατμίζεται και παραμένει όλο λιγότερο για τις καλλιέργειες, ενώ είναι φυσικό ότι οι ντόπιοι αγρότες θα στραφούν σε διαφορετικές και πιο επικερδείς καλλιέργειες.
Η έλλειψη της σοκολάτας δεν έχει να κάνει μόνο με τη μεγάλη ζήτηση της και την υπερκατανάλωση της. Η απειλή της ξηρασίας δεν είναι τίποτα μπροστά στις ασθένειες, που προσβάλλουν τα κακαόδεντρα. Μια ασθένεια γνωστή ως «ψυχρός λοβός», που οφείλεται σε έναν μύκητα, έχει προσβάλλει το 30 – 40% της παραγωγής κακάο στον κόσμο. Κάποτε η Βραζιλία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας σοκολάτας και σήμερα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας της, ύστερα από την ασθένεια από μύκητες γνωστή ως «σκούπα της μάγισσας», που χτύπησε και κατέστρεψε τις καλλιέργειες της περιοχής Μπαϊα το 1989.
Ευτυχώς οι μύκητες του «ψυχρού λοβού» και ούτε η «σκούπα της μάγισσας» έχουν φτάσει στην Αφρική, όπου συνολικά υπάρχει το 70% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο. Έτσι η υπερθέρμανση του πλανήτη, μετά τον κίνδυνο για εξαφάνιση του τόνου του Ειρηνικού, την ερημοποίηση της Καλιφόρνιας, τη μείωση κατά 40% των πολικών αρκούδων και μεγαλώνοντας την κόκκινη λίστα απειλούμενων ειδών... τώρα απειλεί και το δημοφιλή μας γλύκισμα. Η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής σοκολάτας ανήκει στον Όμιλο Barry Callebaut, που εδρεύει στην Ελβετία και η οποία ήδη έχει ανακοινώσει πιθανή έλλειψη κακάο από το 2020.
Σύμφωνα με μελέτες, η κατανάλωση σοκολάτας το 2013-14 υπερέβη τη παραγωγή κατά 70.000 μετρικούς τόνους, ενώ το έλλειμμα θα αυξηθεί κατά 14 φορές ως το 2020. Φυσικό επακόλουθο για τις αγορές, η τιμή του κακάου να φτάσει στα ύψη... μιλάμε για εκτόξευση 60% από το 2012. Ενδεικτικά από το 1993 ως το 2007, η τιμή του κακάου ήταν κατά μέσο όρο 1.465 δολάρια ο τόνος, όμως μέσα στα επόμενα χρόνια μέχρι και σήμερα είχε αύξηση 87%, με το μέσο όρο τιμής κακάου να φτάνει τα 2.736 δολάρια ανά τόνο.
Μέχρι το 2030, το προβλεπόμενο έλλειμμα σοκολάτας θα αγγίξει τα 2 εκατομμύρια τόνους. Λόγω ξηρασίας, ασθενειών και αντικατάστασης του κακάου από άλλες παραγωγικές καλλιέργειες, όπως το καουτσούκ, το καλαμπόκι...κ.α... υπολογίζεται ότι η ζήτηση σε σχέση με τη παραγωγή θα αυξηθεί κατά 1 εκατομμύριο τόνους ανά δεκαετία στο μέλλον. Όπως γράφουν συνάδελφοι δημοσιογράφοι παγκοσμίως, οι λάτρεις της σοκολάτας, η αυξανόμενη λίστα σοκολατοποιιών.... δύσκολα θα σταματήσουν ή θα μετριάσουν τη κατανάλωση της με το σκεφτικό ότι το κακάο είναι εξαντλήσιμος πόρος.
Παρά τη μείωση παραγωγής, η όρεξη δείχνει να μεγαλώνει. Μόνο το 2010, οι Κινέζοι κατανάλωσαν 40 χιλιάδες τόνους κακάο, ενώ για το 2015 υπάρχουν υπολογισμοί ότι η κατανάλωση θα διπλασιαστεί... περίπου στους 70 χιλιάδες τόνους. Και στην Ινδία η κατανάλωση έχει εκτοξευθεί, ενδεικτικά από 25 χιλιάδες τόνους το 2010 σε 40 χιλιάδες τόνους το 2014. Ακόμη και η Βραζιλία, παρά τη καταστροφή, που δέχτηκε από το μύκητα, αύξηση τη κατανάλωση σοκολάτας από 161 χιλιάδες το 2010 σε 198 χιλιάδες τόνους το 2014.
Η Hershey Co έχει δημοσιεύσει τη πρόβλεψη της ότι μέχρι το 2017, η Κίνα θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά σοκολάτας μετά τις ΗΠΑ. Το θετικότερο του 2014 είναι ότι για πρώτη φορά η Κίνα και οι ΗΠΑ υπόγραψαν συμφωνία μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, κάνοντας όλους να αισιοδοξούν, αφού δύο δεκαετίες η παγκόσμια κοινότητα δεν μπορεί να καταλήξει σε μια βιώσιμη παγκόσμια συμφωνία. Για να δούμε στο Παρίσι 2015; Η Κλιματική Αλλαγή είναι κάτι τρομερό για τους ανθρώπους. Ενώ και η πιο δημοφιλής απολαυστική λιχουδιά κινδυνεύει να μετατραπεί σε σπάνια.
Η επιστήμη άρχισε ήδη να ερευνά για προώθηση νέων ποικιλιών κακάο και εκεί είναι που ίσως γίνουν πάλι λάθη... ο φόβος για μεταλλαγμένα, υπερ-καλλιέργειες, γόνιμες, πιο νόστιμες και νέες ασθένειες. Το πιθανότερο σύμφωνα με άρθρα, οι κατασκευαστικές εταιρείες να αυξήσουν άλλα συστατικά (χημικά γεύσης, φυτικό λίπος, βανίλια, νουγκά, ξηρούς καρπούς..) και να μειώσουν τη περιεκτικότητα κακάου στις σοκολάτες μας. Ήδη πριν 2 χρόνια η Cadbury μείωσε κατά 10% σε μέγεθος τη δημοφιλή μπάρα Dairy Milk, που είναι πρώτη σε κατανάλωση στη Βρετανία.
Ίσως τελικά οι Αζτέκοι να είχαν δίκαιο, που την αποθήκευαν ως πολύτιμο αγαθό και χρησιμοποιούσαν τους κόκους Theobroma cacao ως χρήμα. Το λατινικό όνομα του κακαόδεντρου σημαίνει «βρώση των Θεών». Οι σπόροι βρίσκονται στον λοβοειδή καρπό και συλλέγονται με μαχαίρι. Ο φλοιός και οι σπόροι ωριμάζουν και αποξηραίνονται για 5-7 ημέρες στον ήλιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου