20 Σεπτεμβρίου 2019: εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο διαδήλωσαν για το κλίμα

Πραγματοποιήθηκε τη Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2019 η μεγαλύτερη διαδήλωση παγκοσμίως για το κλίμα με σκοπό επείγουσες δράσεις για να αναστραφεί η καταστροφική Κλιματική Αλλαγή. Επίκεντρο της παγκόσμιας κινητοποίησης ήταν το μαθητικό περιβαλλοντικό κίνημα Fridays For Future της Γκρέτα Τούνμπεργκ, το οποίο διοργανώνει δράσεις από 20 έως και τις 27 Σεπτεμβρίου σε 186 χώρες μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κατά της κλιματικής αλλαγής. Στόχος η κλιματική δράση και η κλιματική δικαιοσύνη. Οι δράσεις αυτές γίνονται στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Κλιματικής Δικαιοσύνης (Climate Justice Week) με στόχο να ασκήσουν πιέσεις προς τις κυβερνήσεις προκείμενου να λάβουν μέτρα για την αποτροπή της κλιματικής καταστροφής και να αναπτύξουν την περιβαλλοντική συνείδηση των κατοίκων.Οι διαδηλώσεις έγιναν στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, συνολικά συμμετείχαν 2993 πόλεις σε 162 χώρες σε 7 ηπείρους.

Ενδεικτικά στη Γερμανία συμμετείχαν κοντά στο 1 εκατομ. 400 χιλιάδες διαδηλωτές, στην Αυστραλία 400 χιλιάδες, στο Λονδίνο 100 χιλιάδες, στο Ενδιβούργο 20 χιλιάδες, στη Στοκχόλμη 10 χιλιάδες, στην Ιρλανδία 30 χιλιάδες, στο Ισλαμαμπάντ 3 χιλιάδες, στην Ουκρανία 2.600 χιλιάδες.... Στην παγκόσμια κινητοποίηση ως τις 27/9 συμμετέχουν ακτιβιστές ιθαγενείς, εργατικές ενώσεις, θρησκευτικοί ηγέτες, οργανώσεις όπως η 350.org και βεβαίως η Greenpeace. Χρονικά η παγκόσμια κινητοποίηση συμπίπτει με την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα που πραγματοποιείται στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της 74ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Στην κορυφαία αυτή συνάντηση των ηγετών του κόσμου αναμένεται να ασκηθούν πιέσεις προς τις εθνικές κυβερνήσεις (κυρίως τους μεγάλους ρυπαντές όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα), αλλά και τις υπερεθνικές ενώσεις ώστε να δεσμευθούν σε φιλόδοξα μέτρα για την υλοποίηση αυστηρότερων κλιματικών στόχων και την επιτάχυνση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πήγες ενέργειας.

Η εταιρεία Patagonia έκλεισε τη Παρασκευή τα καταστήματα της σε ένδειξη αλληλεγγύης με την μαθητική απεργία στην οποία δήλωσαν συμμετοχή και εργαζόμενοι των τεχνολογικών εταιρειών Amazon, Google, Twitter και Microsoft. Σύμφωνα με την Συνθήκη των Παρισίων του 2015 οι χώρες συμφώνησαν να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχισθεί η προσπάθεια ώστε να περιοριστεί περαιτέρω η άνοδος στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Στη σύνοδο της Ν Υόρκης οι χώρες θα παρουσιάσουν τους στόχους τους και τις διαδικασίες υλοποίησης τους με βαση την δέσμευση, που ανέλαβαν οι ηγέτες του κόσμου στη Συμφωνία του Παρισιού πριν από τρία χρόνια, ώστε να εμποδίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη πάνω από 2 ℃ και να εργασθούν ώστε να διατηρήσουν την αύξηση όσο το δυνατόν πλησιέστερα στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με τον Γεν. Γραμ. Γουτέρες η δέσμευση αυτή ήταν πραγματικά το ελάχιστο δυνατόν για να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, σε προσφατη ομιλία στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Με απλά λόγια, πρέπει να βάλουμε φρένο στις θανατηφόρες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και να προωθήσουμε τη δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Στο μήνυμά του, ο κ. Γκουτέρες υπογράμμισε το τεράστιο οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής και τις ευκαιρίες που προσφέρει η δράση για την κλιματική αλλαγή. «Οι ενέργειες κατά της κλιματικής αλλαγής και η κοινωνικοοικονομική πρόοδος αλληλοενισχύονται, με αναμενόμενα κέρδη 26 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2030 σε σύγκριση με τις συνήθεις συναλλαγές, αν ακολουθήσουμε την σωστή πορεία», υποστήριξε, αναφέροντας τα ευρήματα της πρόσφατης έκθεσης για την Κλιματική Οικονομία από την Διεθνή Επιτροπή Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής. Η γενική συζήτηση στο πλαίσιο της 74ης συνόδου της Γ.Σ των Ηνωμένων Εθνών άρχισε στις 17 Σεπτεμβρίου και επικεντρώνεται στην «ενίσχυση των πολυμερών προσπαθειών για την εξάλειψη της φτώχειας, την ποιοτική εκπαίδευση, τη δράση για το κλίμα και την ένταξη».

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ θα μιλήσει στις 26 Σεπτεμβρίου ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών εκπροσωπώντας την Ε.Ε., ενώ τη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος Τούσκ θα απευθύνει λόγο στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα με κεντρικό στόχο να επιταχυνθεί η εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε σχέδιο στρατηγικής με το οποίο επιβεβαιώνει τη δέσμευση της να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ που θεωρείται ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο ως προς τον στόχο της για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030, παρέχει πάνω από το 40% της παγκόσμιας χρηματοδότησης από δημόσιους πόρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Με Κοινή Διακήρυξή τους, 32 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ενώνουν τις φωνές τους, ζητώντας «Πρωτοβουλία για Περισσότερο Φιλόδοξους Στόχους για το Κλίμα».

Ειδικότερα, στην Κοινή Διακήρυξή τους, με τίτλο «Πρωτοβουλία για Περισσότερο Φιλόδοξους στόχους για το Κλίμα», οι 32 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων τονίζουν:

1. Η κλιματική αλλαγή είναι η βασική πρόκληση της εποχής μας. Η γενιά μας είναι η πρώτη που βιώνει την ταχεία αύξηση των θερμοκρασιών σε ολόκληρο τον κόσμο και, πιθανότατα, η τελευταία που έχει την ευκαιρία για αποτελεσματική καταπολέμηση της επικείμενης παγκόσμιας κλιματικής κρίσης.

2. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι επαρκώς τεκμηριωμένες και γίνονται αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο: Η δραματική αύξηση των κυμάτων καύσωνα, των πλημμυρών, των ξηρασιών και των λασπορροών, η τήξη των παγετώνων και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Η λειψυδρία και οι κακές σοδειές είναι μερικές μόνο από τις άμεσες συνέπειες, με καταστροφικές επιπτώσεις, όπως η πείνα και ο αναγκαστικός εκτοπισμός ανθρώπων.

3. Στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αυτή η αύξηση είναι πρωτοφανής στην ιστορία της ανθρωπότητας.

4. Η κλιματική κρίση προκαλεί ανησυχία σε όλους μας. Η κλιματική αλλαγή βλάπτει την παγκόσμια οικονομία. Απειλεί διάφορους τομείς, όπως η γεωργία, η δασοκομία, ο τουρισμός, η ενέργεια, οι υποδομές και οι υδάτινοι πόροι και, αναπόφευκτα, αποτελεί σοβαρή απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλο τον κόσμο.

5. Τον Δεκέμβριο του 2015, ο κόσμος βίωσε μια σημαντική στιγμή ελπίδας και εμπιστοσύνης: Στην COP 21, η Παγκόσμια Κοινότητα υιοθέτησε τη Συμφωνία-ορόσημο των Παρισίων, με στόχο να διατηρηθεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχισθεί η προσπάθεια να περιοριστεί περαιτέρω η άνοδος στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

6. Η Διακυβερνητική Ομάδα για την Κλιματική Αλλαγή, στην έκθεσή της σχετικά με τον αντίκτυπο της υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, επιβεβαιώνει σαφώς ότι βιώνουμε ήδη τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής· δείχνει επίσης σαφώς τα τρωτά σημεία, τις επιπτώσεις και τους κινδύνους που συνεπάγεται η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη για τις ανθρώπινες κοινωνίες και τα φυσικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων και των επιπτώσεων ως προς την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ).

7. Τα τρέχοντα μέτρα που έλαβε η Διεθνής Κοινότητα, όπως εκφράζονται στις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (ΕΚΣ) στη Συμφωνία των Παρισίων, δεν επαρκούν για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων που καθορίζονται στη Συμφωνία των Παρισίων. Πρέπει να γίνουν περισσότερα -και η δράση πρέπει να είναι γρήγορη, αποφασιστική και κοινή.

8. Μετά την επιτυχή έγκριση του κανονισμού του Κατοβίτσε στην COP 24 και μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του Διαλόγου «Talanoa», είναι πια η στιγμή να ενισχυθεί η δράση και οι φιλοδοξίες.

9. Εμείς, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και όσοι άλλοι υπογράφουμε αυτή τη Διακήρυξη, είμαστε πεπεισμένοι ότι τα αποτελεσματικά μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι όχι απλώς αναγκαία από μόνα τους, αλλά θα δημιουργήσουν πρόσθετα αμοιβαία οφέλη και νέες ευκαιρίες για τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα ουσιαστικά μέτρα θα μας βοηθήσουν να οδηγήσουμε τον πλανήτη μας σε ένα μέλλον ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας.

10. Βάσει της επιστημονικής και τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης καθώς και των οικονομικών μέσων που διαθέτει σήμερα ο κόσμος, έχουμε συλλογικά την υποχρέωση έναντι των μελλοντικών γενεών να κάνουμε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή και να προσαρμοστούμε στις δυσμενείς επιπτώσεις της, σεβόμενοι την ανάγκη για μια δίκαιη μετάβαση των κοινωνιών μας.

11. Απευθύνουμε έκκληση προς τη Διεθνή Κοινότητα και προς όλα τα Συμβαλλόμενα Μέρη της Συμφωνίας των Παρισίων: Ας ενεργήσουμε από κοινού, αποφασιστικά και γρήγορα για να σταματήσουμε την παγκόσμια κλιματική κρίση.

12. Υπό το φως των συμπερασμάτων της Ειδικής Έκθεσης της Διακυβερνητικής Ομάδας για την Κλιματική Αλλαγή και των αποτελεσμάτων της COP 24, καλούμε όλα τα Μέρη να αντιμετωπίσουν το 2019 ως έτος φιλόδοξων στόχων για το κλίμα, προσερχόμενα στη Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα τον Σεπτέμβριο του 2019 με συγκεκριμένα σχέδια και πρωτοβουλίες για τη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, πέρα από τους σημερινούς στόχους που έχουν τεθεί για το 2030, στο βαθμό που αυτοί οι στόχοι δεν είναι σύμφωνοι με τους σκοπούς της Συμφωνίας των Παρισίων, και ο στόχος να τεθεί στο μηδέν μέχρι το 2050, με αφετηρία ενισχυμένες, εθνικά καθοριζόμενες συνεισφορές το επόμενο έτος.

13. Τονίζουμε ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι όλες οι χρηματοπιστωτικές ροές συνάδουν με την πορεία προς τις χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και με τη φιλική προς το κλίμα ανάπτυξη, και ζητούμε από όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να ευθυγραμμίσουν τις επενδύσεις τους με τους μακροπρόθεσμους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων, να αυξήσουν τις επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και να αποεπενδύσουν το συντομότερο δυνατόν από την οικονομία των ορυκτών καυσίμων.

14. Ας εκμεταλλευτούμε τις πολλαπλές ευκαιρίες και τα μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και ας διαμορφώσουμε ένα θετικό μέλλον για τον πλανήτη μας. Ας κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας και στις μελλοντικές γενιές έναν κόσμο στον οποίο αξίζει να ζει κανείς.

Στην Ελλάδα το Υπουργείο Πολιτισμού ετοιμάζει τη συγκρότηση διεπιστημονικής επιτροπής για την εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης με στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα μνημεία, στους αρχαιολογικούς χώρους, στους ιστορικούς τόπους και στα μουσεία. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο μνημειακό απόθεμα είναι ένας νέος, επιβεβαιωμένος κίνδυνος, σε διεθνές επίπεδο που δεν έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς, όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Επικεφαλής της επιτροπής θα τεθεί ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Εργαστηρίου Μετεωρολογίας Κώστας Καρτάλης, ενώ τα μέλη της θα αποτελούνται από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και στελέχη της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Μέχρι σήμερα οκτώ μνημεία, η Αρχαία Ολυμπία, οι Δελφοί, η Δήλος, η Επίδαυρος, ο Μυστράς, ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα, οι Φίλιπποι, το Ηραίο Σάμου, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 με επιστημονικές ομάδες των Πανεπιστημίων Θεσσαλίας και Αθηνών και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Στα σχέδια διαχείρισης που θα δημιουργηθούν για τους οκτώ αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία θα ενσωματωθούν, σύμφωνα με την κ. Μενδώνη, τα ζητήματα της αντιμετώπισης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής.

Τον Ιούνιο παρακολούθησα το διεθνές συνέδριο «Climate Change Impacts on Cultural Heritage: Facing the Challenge», που διοργάνωσε η Διεύθυνση Περιβάλλοντος του υπουργείου Εξωτερικών και παρακολούθησαν εκπρόσωποι από 144 χώρες. Το Συνέδριο έκλεισε με ορισμένες διαπιστώσεις: την επέκταση της έρευνας για την προστασία του υλικού και άυλου πολιτισμού, την προσέλκυση οικονομικών κεφαλαίων και την ανάγκη εκπαίδευσης και πληροφόρησης της ανθρωπότητας για την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Σε μια συνέχεια εκείνης της πρωτοβουλίας σήμερα, στο περιθώριο του διημέρου των εκδηλώσεων που προηγούνται της συνόδου κορυφής για το κλίμα στη Νέα Υόρκη, η Ελλάδα, η UNESCO και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός σε συνεργασία με τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρες διοργανώνουν την εκδήλωση «Σύμπραξη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά», προκειμένου η προστασία των μνημείων, υλικών και άυλων, να λάβει την απαραίτητη προσοχή σε διεθνές επίπεδο.

Electra koutouki, Prof.Zerefos

ΑΘΗΝΑ

Με δύο διαδηλώσεις την Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου, η Αθήνα συμμετείχε στις παγκόσμιες κινητοποιήσεις για την Κλιματική Αλλαγή. Η πρώτη διαδήλωση έγινε στις 12 το μεσημέρι στο Σύνταγμα από μαθητές και η δεύτερη στις 6 το απόγευμα, από την Πρωτοβουλία ενάντια στην Περιβαλλοντική Καταστροφή. Με αφορμή την εβδομάδα των μαθητικών κινητοποιήσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που θα λάβουν χώρα σε όλο τον κόσμο από τις 20 έως τις 27 Σεπτεμβρίου 2019 και έχοντας ως σημείο αναφοράς τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στις 23 Σεπτεμβρίου 2019 στη Νέα Υόρκη, οι 31 οργανώσεις που αποτελούν τη «Συμμαχία για το Κλίμα» στην Ελλάδα υποστηρίζουν το ελληνικό μαθητικό κίνημα «Fridays For Future Greece» και τις δράσεις που διοργανώνει τη συγκεκριμένη εβδομάδα. Το κάλεσμα από το μαθητικό κίνημα Fridays for Future Greece ήταν ΕΙΜΑΣΤΕ Η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΚΑΙ ΣΑΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ!

23 Σεπτεμβρίου είναι η Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα 2019. Με αφορμή αυτήν, θα λάβουν χώρα παγκοσμίως δύο πορείες, 20 και 27 Σεπτεμβρίου, και, όπως και άλλες χώρες, η τοπική ομάδα της Ελλάδας θα οργανώσει επιπλέον δράσεις. Ξεκίνησε με την πρωτοβουλία ενός δεκαεφτάχρονου κοριτσιού, της Greta Thunberg.