Τα δελφίνια και οι Έλληνες

Εδώ και 4.000 χρόνια η Ελλάδα έχει άρρηκτους δεσμούς με τα δελφίνια… τα συναντάμε σε νομίσματα, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά... αλλά κυρίως στους μύθους μας. Ίσως κανένας άλλος λαός να μην συνδέθηκε τόσο πολύ... να μη προστάτεψε και λάτρεψε τα δελφίνια. Αυτό που τώρα εξερευνούν για τους ήχους και τις συχνότητες, που εκπέμπουν τα δελφίνια... το συναντάμε  στον Πυθαγόρα, που πειραματίστηκε με τις μελωδικές συχνότητες, τις οποίες εκπέμπουν, καθώς και σε πρακτικές έρευνες του Αριστοτέλη.  Το μαρτυρούν οι μινωικές τοιχογραφίες στην Κρήτη 2.000 χρόνια π.Χ., στη Θήρα 1.500 χρόνια π.Χ.,  οι αναφορές στους αμέτρητους μύθους και θρύλους,  που υπάρχουν για σχέση δελφινιών-ανθρώπου ή τις θεωρίες του Πλούταρχου, ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά: «Στο δελφίνι έχει δοθεί η ιδιότητα, που αναζητούν όλοι οι φιλόσοφοι: η ανιδιοτελής συμπαράσταση και φιλία».

Η πρώτη απόπειρα να εκτεθούν αιχμάλωτα δελφίνια με σκοπό τη διασκέδαση του κοινού έγινε στον Άγιο Αυγουστίνο της Φλόριντα, το 1938, και η μόδα των δελφιναρίων εξαπλώθηκε γρήγορα μετά από την μεγάλη επιτυχία της τηλεοπτικής σειράς "Φλίππερ" στην Αμερική, κατά την δεκαετία 60 - 70.  Τα δελφίνια είναι θαλάσσια θηλαστικά, που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις φάλαινες. Υπάρχουν περίπου 17 γένη δελφινιών και 40 είδη. Είναι ζώα κοινωνικά... ζουν κατά αγέλες έως δώδεκα ατόμων.... μπορεί να ενωθούν πολλές αγέλες και ο συνολικός πληθυσμός της ομάδας να φτάσει τα χίλια δελφίνια.  Ζουν σε περιοχές, όπου υπάρχει άφθονη τροφή και επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας σφυρίγματα, πλαταγίσματα και άλλους ήχους. Χρησιμοποιούν υπέρηχους για ηχοεντοπισμό. 

Ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία,  αφού κατέλαβε το Μαντείο των Δελφών μεταμορφώθηκε σε δελφίνι, παίρνοντας το όνομα Δελφίνιος Απόλλων. Ας μην ξεχνάμε ότι η λέξη «δέλφυς» σημαίνει «μήτρα» στα αρχαία ελληνικά και ότι το Μαντείο των Δελφών ήταν ο ομφαλός της Γης, που τον κατέκτησε ο θεός Απόλλωνας από τις ιέρειες της θεάς Γαίας, στην οποία ανήκε αυτός ο ιερός χώρος, αφού πρώτα νίκησε και σκότωσε τον φύλακα Πύθωνα.

Πασίγνωστος είναι και ο μύθος που αναφέρεται στον θεό Διόνυσο και πως δημιουργήθηκαν τα πρώτα δελφίνια: Ο θεός, όταν γύριζε από τη Νάξο, πιάστηκε αιχμάλωτος, από πειρατές που ήθελαν να τον πουλήσουν σκλάβο στα παζάρια της Ανατολής. Ο Διόνυσος όταν κατάλαβε τους σκοπούς τους...  έκανε χρήση των υπερφυσικών του δυνάμεων. Μετέτρεψε τα κουπιά του σκάφους σε φίδια, άφησε κληματαριές να φυτρώσουν από τα κατάρτια και να πνίξουν το πλοίο. Τα αμπάρια ξεχείλισαν από κρασί, ενώ εκκωφαντική, εκστασιακή μουσική από φλογέρες και κρουστά έπαιζε από το πουθενά. Οι πειρατές, αντιμέτωποι,  όπως νόμιζαν με την ίδια τους την τρέλα, πήδηξαν στη θάλασσα για να σωθούν από τον εφιάλτη. Μεταμορφώθηκαν ευθύς σε δελφίνια, που από τότε είναι αφοσιωμένα και υπηρετούν τον Βάκχο και τους οπαδούς της λατρείας του. Μύθοι με δελφίνια υπάρχουν αμέτρητοι και για τον θεό Ποσειδώνα, καθώς τον συνόδευαν.

Τα μέλη των ομάδων μπορεί να εναλλάσσονται μεταξύ τους, όμως τα δελφίνια μπορούν να οικοδομήσουν ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς. Έτσι, θα μείνουν με τα άρρωστα ή τραυματισμένα μέλη της ομάδας, βοηθώντας τα ορισμένες φορές να κολυμπήσουν. Η αλτρουιστική αυτή συμπεριφορά δεν περιορίζεται στο είδος τους. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις δελφινιών που προστατεύουν κολυμβητές από καρχαρίες κάνοντας κύκλους γύρω τους, καθώς και δελφίνια, που βοηθούν τις φάλαινες που έχουν εξωκείλει να ξαναβρούν το δρόμο προς τα ανοιχτά.

Τα ζώα αυτά δείχνουν πολιτιστική συμπεριφορά, κάτι που έως τώρα θεωρούνταν ότι είναι αποκλειστικότητα του ανθρώπου. Το 2005 στην Αυστραλία ανακαλύφθηκε ότι το είδος Ινδίας και Ειρηνικού (Tursiops aduncus) διδάσκει στα νεαρά δελφίνια τη χρήση εργαλείων,  συγκεκριμένα κομματιών σπόγγου, που τοποθετούν στο ρύγχος τους προκειμένου να το προστατέψουν κατά το κυνήγι. Άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα παρατηρήθηκε στα ποταμίσια δελφίνια της Βραζιλίας, όπου μια μελέτη διαπίστωσε πως τα αρσενικά δελφίνια κουβαλούν κλαδιά και κομμάτια φυτών για να εντυπωσιάσουν τα θηλυκά.

Τα δελφίνια διαθέτουν επίσης και επιθετικότητα, που εκδηλώνεται κυρίως μεταξύ των αρσενικών δελφινιών, συχνά για τους ίδιους λόγους που εμφανίζεται και στους ανθρώπους, όπως διαφωνίες μεταξύ συντρόφων ή ανταγωνισμό για κάποιο θηλυκό. Έχει παρατηρηθεί πως ο χαμένος της διαμάχης,  μπορεί να φύγει σε εξορία, αφήνοντας την ομάδα στην οποία ανήκε.

Λένε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε αρχιερέα του Ποσειδώνα στη Βαβυλώνα, τον Διονύσιο από την Ιασώ της Μιλήτου, ο οποίος, παιδί κιόλας, είχε στενές επαφές και επικοινωνία με ελεύθερα δελφίνια. Επίσης ο ίδιος ο Οδυσσέας, λέει ο Ομηρος, φορούσε φυλαχτά με το θηλαστικό αυτό και η ασπίδα του είχε κεντρικό μοτίβο ένα δελφίνι. Και αυτό γιατί, όταν ο Τηλέμαχος είχε κινδυνεύσει μικρός να πνιγεί, τα δελφίνια τον είχαν σώσει. 

Οι Έλληνες στην αρχαιότητα επέκριναν σκληρά τους «βάρβαρους» γείτονές τους, τους Θράκες, επειδή σκότωναν τα δελφίνια και εμπορεύονταν το δέρμα τους, τα δόντια τους και το λάδι που έβγαζαν από το λίπος τους. Δοσοληψίες με τους Θράκες σε «είδη δελφινιών» ήταν αυστηρώς απαγορευμένες και τιμωρούνταν με βαριές ποινές στην αρχαία Ελλάδα.

Το Taiji (太地町 Taiji-chō?) είναι μια πόλη περίπου 3.200 κατοίκων στη περιφέρεια Higashimuro District, Wakayama. Από τον 16ο–17ο αιώνα ήταν γνωστή κυρίως για το κυνήγι της φάλαινας. Πρόκειται για τη πιο επικερδής βιομηχανία αιχμαλωσίας δελφινιών και η οικονομική  απολαβή, του δίνει τη δύναμη και τους  οδηγεί στη σφαγή των δελφινιών στο Taiji. Είναι λογικό, αφού μόνο στις ΗΠΑ τα ενυδρεία δελφινιών είναι μια βιομηχανία $8.4 δις, κι ένα νεκρό δελφίνι στοιχίζει περίπου 600 δολάρια. Τα πλοιάρια περικυκλώνουν τα κοπάδια των δελφινιών και τα οδηγούν στον κόλπο, συνήθως τα χτυπάνε με κόπανους (mallets) για να τα κατευθύνουν στον  κλειστό όρμο. Μετά απλώνουν ένα δίχτυ και κλείνουν την είσοδο του κολπίσκου αιχμαλωτίζοντας τα.  Ακολουθεί η σφαγή... ενώ άλλα δελφίνια προωθούνται για αιχμαλωσία και πώληση σε διάφορα ενυδρεία και πάρκα. Επίσης μη νόμιμο είναι ότι το κρέας δελφινιών, συνήθως πακετάρεται με ετικέτες ως κρέας φάλαινας και πωλείται στην Ιαπωνία και σε άλλες χώρες της Ασίας. Το μεγαλύτερο μέρος ακόμη και τον ίδιων των Ιαπώνων δε γνωρίζει ότι το κρέας, που αγοράζει είναι κρέας δελφινιού με παραπλανητική ετικέτα. Ούτε υπάρχει ενημέρωση για τα υψηλά επίπεδα υδραργύρου, που περιέχει το κρέας των δελφινιών. Χρησιμοποιούν αυτή τη πρακτική, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’60 ως κάποια βαθειά ιαπωνική παράδοση, που κι αυτό είναι μια παραπλάνηση και ένα ψέμα στο οποίο στηρίζονται.