Η Ζωή στη Θάλασσα είναι ένας από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και η ψήφιση του νομοσχεδίου την Ημέρα Περιβάλλοντος

Στην εκπομπή του ΣΚΑΪ “Τώρα” με τη Ρένα Μπουσδούκου, όπου ήταν καλεσμένος χθες το πρωί, ο Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, αναφερόμενος στη σπουδαιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, σημείωσε ότι Η Ζωή στη Θάλασσα είναι ένας από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και μάλιστα φέτος η Ημέρα του Περιβάλλοντος ήταν αφιερωμένη στο θέμα της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικό. Στη συνέχεια τόνισε ότι υπήρχαν πολλά ζητήματα τα οποία έπρεπε να επιλυθούν όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα κι αυτή τη χρονιά έχουν γίνει πάρα πολύ μεγάλες αλλαγές. Οι ελληνικές θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές δεν ήταν προσδιορισμένες, όμως, πλέον, με την κοινή υπουργική απόφαση της 15ης Δεκεμβρίου 2017, στο Δίκτυο Natura περιλαμβάνεται το 20% των θαλάσσιων περιοχών της χώρας. Αυτό παρέχει τη δυνατότητα να υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμοί, ώστε να εφαρμοστούν κανόνες που θα κάνουν την παραγωγή για τους ψαράδες καλύτερη, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και τη λειτουργία του οικοσυστήματος.

Ο Αν. ΥΠΕΝ τόνισε: “Είτε από τη ρύπανση είτε από την υπεραλίευση είτε από την κλιματική αλλαγή, τροποποιείται το θαλάσσιο οικοσύστημα και αλλάζουν οι πληθυσμοί του. Οι κανόνες για την αλιεία υπάρχουν, αλλά δεν εφαρμόζονται. Υπάρχει, για παράδειγμα, απαγόρευση αλιείας στις περιοχές που έχουμε τραγάνες ή λιβάδια ποσειδωνίας και αυτό πλέον με τους Φορείς Προστατευόμενων Περιοχών που συγκροτήσαμε θα ελέγχεται”. Μέχρι τώρα δεν υπήρχαν σχέδια διαχείρισης των θαλάσσιων περιοχών, δεν υπήρχαν διαχειριστικές μελέτες. Υλοποιείται ένα μεγάλο πρόγραμμα, το LifeIP4Natura, ύψους 17 εκατ. ευρώ, και τώρα γίνονται οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες σε όλες αυτές τις περιοχές προϋπολογισμού 17,5 εκατ. Ευρώ. Έτσι θα έχουμε και σχέδια διαχείρισης και Προεδρικά Διατάγματα για τις επιτρεπόμενες χρήσεις, γιατί πράγματι πρέπει να προσδιορίσουμε προστατευόμενες περιοχές και χώρους αναπαραγωγής αλιευμάτων. Είναι ένας από τους τομείς, που είμαστε μαζί η πολιτεία, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, η διοίκηση και η αυτοδιοίκηση, γιατί έχουμε σχέδια δράσης για πολλά είδη...

O κ.Φάμελλος τόνισε κατανοώ ότι ήμασταν πολύ πίσω, τα βήματα που έχουν γίνει, όμως, το τελευταίο διάστημα θεωρώ ότι ξεπερνούν ακόμα και τις δυνατότητες της διοίκησης. Κι αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουμε, να βάζουμε πιο φιλόδοξους στόχους, πιο μπροστά από ό,τι μπορούμε, γιατί μόνο έτσι η Ελλάδα θα πάει μπροστά Αναφερόμενος στο πρόβλημα με τα πλαστικά και τη θαλάσσια ρύπανση, ο Σωκράτης Φάμελλος επεσήμανε ότι δεν είναι κάτι που ανακαλύψαμε στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος φέτος, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και πρόβλημα εδώ και τουλάχιστον 10-15 χρόνια, όταν και παρατηρήθηκαν τα πρώτα "νησιά" από πλαστικό στον Ειρηνικό. Θα πρέπει να παρέμβουμε τώρα με αντικίνητρα στην παραγωγή, διότι η κατανάλωση, άρα η δική μας συμπεριφορά, έχει ξεφύγει από τα όρια.

“Από την άλλη πλευρά, όπως ανέφερε, δεν θα πρέπει να δαιμονοποιούμε το πλαστικό, το οποίο είναι ένα πολύ χρήσιμο υλικό για ιατρικές και πολλές άλλες εφαρμογές: “Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα πλαστικά μίας χρήσης είναι καταστροφικός για το περιβάλλον. Όπως γνωρίζετε, από τις αρχές του έτους ισχύει το μέτρο για τον περιορισμό χρήσης πλαστικής σακούλας και ήδη έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα, από τα οποία φαίνεται ότι αλλάξαμε τη συμπεριφορά μας και το πρώτο τρίμηνο του 2018 στη χώρα μας χρησιμοποιήσαμε 203 εκατ. λεπτές πλαστικές σακούλες. Αυτός ο αριθμός, κατά μέσο όρο και με αναγωγή σε ετήσια βάση, μας δίνει 81-82 σακούλες. Είναι μια σημαντική διαφορά από τις πάνω από 300 σακούλες, σε ετήσια βάση ανά άτομο, που είχαμε πριν από την εφαρμογή του μέτρου, παρ’ ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί ακόμα στην καταγραφή πολλά σημεία πώλησης. Είναι, όμως, ένα πολύ ενθαρρυντικό στοιχείο”, κατέληξε ο Αν. ΥΠΕΝ.

Υπερψηφίστηκε ήδη στις 5 Ιουνίου από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ "περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό" και άλλες διατάξεις». Το νομοσχέδιο έγινε δεκτό επί της αρχής, επί των άρθρων των τροπολογιών και στο σύνολο. Επί της αρχής του νομοσχεδίου, αρνητική ψήφο έδωσαν μόνο ΚΚΕ και ΧΑ. Στην ομιλία ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, είπε: “Από το 1972 η σημερινή ημέρα έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως ημέρα ενημέρωσης για τα μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία έχει τεράστια σημασία και στην εποχή μας ακόμα μεγαλύτερη, διότι έχουμε φύγει από το στάδιο της ενημέρωσης, κρινόμαστε από το στάδιο των μεγάλων αλλαγών που πρέπει να κάνουμε, προκειμένου το περιβάλλον να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι μιας μεγάλης τομής σε σχέση με το παρελθόν”.

“Αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ως ένα συγκεκριμένο σύστημα ανάπτυξης για πολλές δεκαετίες έχει τελειώσει και οφείλουμε να απαντήσουμε στις νέες προκλήσεις, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί και συνομολογηθεί από τη χώρα μας με τη Συμφωνία του Παρισιού και φυσικά, με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 και το 2050. Επιτρέψτε μου στη σημερινή συνεδρίαση, επειδή έγινε εκτενής κριτική στην καθυστέρηση ή στην αδράνεια της Κυβέρνησης, να κωδικοποιήσω τι ακριβώς έχει συμβεί σε σχέση με τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, κλέβοντας και λίγη από τη δόξα του κ. Φάμελλου”

Διαμορφώσαμε εθνική στρατηγική για την κυκλική οικονομία.

* Με το νέο εθνικό σχεδιασμό δίνουμε απόλυτα προτεραιότητα στην ανακύκλωση με υποχρεωτική επιλογή στην πηγή τεσσάρων ρευμάτων και οργανικών αποβλήτων.

* Επενδύουμε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ για υποδομές διαχείρισης αποβλήτων και 1 δισεκατομμύριο ευρώ για επεξεργασία υγρών αποβλήτων.

* Αλλάξαμε το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων και δημιουργήσαμε Εθνικό Μητρώο Αποβλήτων, αυξάνοντας από 1.700 σε 30.000 τις επιχειρήσεις που δηλώνουν τα απόβλητά τους.

* Ξεπεράσαμε τον μεσαίωνα των χωματερών κλείνοντας και αποκαθιστώντας τις 260 από τις 293 παράνομες χωματερές.

* Χρηματοδοτούμε 162 δήμους για σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας και 172 δήμους για προγράμματα αστικής αναζωογόνησης.

* Συντάξαμε και κυρώσαμε τα σχέδια διαχείρισης νερού και τα σχέδια διαχείρισης πλημμυρών για όλη τη χώρα

* Ιδρύσαμε 8 νέους φορείς διαχείρισης προστατευμένων περιοχών και πλέον όλες οι περιοχές «Natura» διαθέτουν αρμόδιο φορέα.

* Αυξήσαμε την έκταση της θαλάσσιας «Natura» -σχέση απόλυτη με το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα- από το 6% στο 20% των θαλάσσιων περιοχών.

* Πραγματοποιήσαμε πάνω από 5.000 προσλήψεις οκτάμηνης διάρκειας για τις δασικές πυρκαγιές.

* Μειώσαμε σημαντικά την κατανάλωση πλαστικής σακούλας.

Κεντρική θέση, λοιπόν, σε αυτήν την πολιτική μας σήμερα είναι ακριβώς η απότομη ανάπτυξη πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων απέναντι στα προβλήματα τα οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

* Επικυρώσαμε τη Συμφωνία των Παρισίων.

* Συντασσόμαστε με τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 τόσο για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην κατανάλωση, όσο και για την εξοικονόμηση ενέργειας.

* Υιοθετήσαμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τις δημοπρασίες των ΑΠΕ, το οποίο ενεργοποιείται φέτος και αναμένεται να προσελκύσει επενδύσεις 2,5 δισεκατομμυρίων σε ΑΠΕ τα αμέσως επόμενα χρόνια.

• Προωθήσαμε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, ξεκινώντας από το οικιστικό απόθεμα, το 1 δισεκατομμύριο του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον II» δηλαδή που είναι εν εξελίξει και ολοκληρώνεται, συνεχίζουμε με τα δημόσια κτήρια -επιπρόσθετα 2 δισεκατομμύρια ευρώ για εξοικονόμηση- και στη συνέχεια περνώντας στον κλάδο των μεταφορών.
• Ολοκληρώνουμε μετά από δεκαετίες τη διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κρήτης με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος.
  
  * Αναπτύσσουμε τα προγράμματα για τα ενεργειακά και τα «έξυπνα» νησιά.
  
  * Το τελευταίο και πολύ σημαντικό, είναι οι απότομες αλλαγές που κάνουμε στη χωροταξία. Όταν μας κάνουν κριτική για την καθυστέρηση, θα πρέπει να έχουμε πλήρη αίσθηση ότι η κατάσταση στη χωροταξία δεν ήταν καλή. Δεν υπήρχαν σχέδια. Υπήρχε τεράστια υστέρηση στην προώθηση αυτονόητων πραγμάτων, όπως το κτηματολόγιο, δάση κ.ο.κ.
  * Μέσα σε ενάμιση χρόνο έχουμε ολοκληρώσει το θεσμικό πλαίσιο για τη χωροταξία, τη θαλάσσια και τη χερσαία.
  * Ο νόμος για τον χωρικό σχεδιασμό, που ψηφίστηκε στο τέλος του 2016, σε συνδυασμό με το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος για τις χρήσεις γης, ουσιαστικά ολοκληρώνει το κομμάτι του ποιος καλείται να κάνει τα νέα χωροταξικά σχέδια, που δεν είναι πολεοδομικά σχέδια πλέον. Αρμόδιοι είναι οι δήμοι. Δεν καλύπτουν πλέον εντός, εκτός σχεδίου. Είναι ένα ενιαίο σχέδιο

Για το σύνολο της χώρας, που καλούνται οι δήμοι να ολοκληρώσουν μέσα στα επόμενα δύο, τρία χρόνια.

* Προχωράμε στην εκπόνηση τοπικών χωρικών σχεδίων σε όλη την επικράτεια και ξεκινήσαμε και την αναθεώρηση των ειδικών χωροταξικών σχεδίων. Θα έλεγα με δυσκολία τη λέξη «αναθεώρηση» γιατί τα περισσότερα προηγούμενα χωροταξικά είχαν πέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

* Επίσης, μόλις υπογράψαμε το ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό, το οποίο είναι και το πρώτο από τα ειδικά χωροταξικά σχέδια τα οποία θα ολοκληρωθούν στους επόμενους οκτώ μήνες.

* Ψηφίσαμε με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή τον νόμο για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος.

* Μέσα σε έναν χρόνο κυρώσαμε το 39% των δασικών χαρτών. Τα προηγούμενα χρόνια είχε κυρωθεί μόλις το 0,8%.

* Ψηφίσαμε τον νέο νόμο για το Κτηματολόγιο -συγκροτείται ενιαίος φορέας Κτηματολογίου- και ανατέθηκαν όλες οι σχετικές μελέτες για τον ενιαίο φορέα του Κτηματολογίου, που θα καλύψουν από το 23%-24% που είναι σήμερα και θα φτάσουμε στο 75% κτηματογραφημένης το 2020

Ολοκληρώνουμε με το νομοσχέδιο όλες αυτές τις παρεμβάσεις με τον χωροταξικό σχεδιασμό για τη θάλασσα. Πρόκειται για ενσωμάτωση Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουσιαστικά σε τι αποσκοπεί; Ένα κοινό πλαίσιο είναι με το οποίο καλούνται οι ευρωπαϊκές χώρες να προχωρήσουν τον χωροταξικό σχεδιασμό με κοινούς κανόνες των θαλάσσιων περιοχών μας.

Πρόκειται για ολοκληρωμένη προσέγγιση-διαχείριση του θαλάσσιου χώρου. Προφανώς, συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Επιζητά να υπάρξει μια σαφής χωροθέτηση και των οικονομικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα. Απαριθμούνται όλες αυτές.

* Θέλει να συνεισφέρει στην προστασία της αλιείας. Τέθηκαν από πολλούς Βουλευτές οι κίνδυνοι που υπάρχουν απέναντι στη βιωσιμότητα της αλιείας. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε ένα επιπρόσθετο εργαλείο.

* Καλείται να καλύψει το κενό στη ναυτιλία και στις μεταφορές από άποψη θεσμικής δέσμευσης συγκεκριμένων διαδρόμων ναυσιπλοΐας. Επίσης, αναφέρθηκε ένα παράδειγμα του πώς οι διάδρομοι ναυσιπλοΐας πρέπει να κοιταχθούν και μέσα από το πρίσμα της διάσωσης θαλάσσιων ειδών.

• Δημιουργεί ένα πλαίσιο ασφάλειας δικαίου στις επενδύσεις που αφορούν τις ΑΠΕ, την εξόρυξη και άλλους τομείς

Αυτό το πλαίσιο αξιολογείται κάθε πέντε χρόνια, αναθεωρείται κάθε δέκα χρόνια, χρονικό όριο ολοκλήρωσης θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού ορίζεται από την Οδηγία ο Μάρτης του 2012.

Αρμόδια αρχή είναι η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού

Επαναλαμβάνω ότι λειτουργεί σε συνδυασμό με την αλιεία, τις υδατοκαλλιέργειες, τα αποθέματα υδρογονανθράκων, τα δίκτυα μεταφορών, τις ΑΠΕ και κυρίως και πολύ σημαντικό, την προστασία της βιοποικιλότητας και της υποθαλάσσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας.

Θα ήθελα, επίσης, να επισημάνω για μια ακόμα φορά ότι δεν υπάρχει κανένας χώρος για φοβίες για τη συνάφεια που θα έχει το θαλάσσιο χωροταξικό πλαίσιο με την παράκτια περιοχή. Δεν μπορεί να αναρτηθεί ένα τείχος σε δύο χωροταξικούς σχεδιασμούς ή από τον έναν χώρο θα μπει στον άλλον ή από τον άλλον χώρο θα πας στον πρώτο.

Δημιουργούμε ένα πλαίσιο, που θα διαμορφώσει τον τρόπο και τα εργαλεία με τα οποία θα επιλύονται οι όποιες πιθανές συγκρούσεις εμφανίζονται. Αυτό είναι όλο. Δεν έχει κανένα άλλο νόημα η συζήτηση. Από κει και πέρα, νομίζω ότι πνεύμα της νομοθεσίας είναι σαφές και δεν καλείται να επιλύσει αυτά τα θέματα.

Θα πω δυο κουβέντες για τα βιοκαύσιμα. Εδώ η πρόθεση είναι σαφής. Είναι η ενθάρρυνση χρήσης νέων προηγμένων καυσίμων που δεν παράγονται από καλλιέργειες, ώστε να επιτευχθεί το 2020 υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσής τους και προωθητική βελτίωση των ελέγχων αναφορικά με την τήρηση των κριτηρίων αειφορίας των βιοκαυσίμων και βιορευστών.

Θεσπίζεται φυσικά, επεκτείνεται η ανάπτυξη της βενζίνης με βιοκαύσιμα και ειδικότερα με αυτούσια βιοαιθανόλη και βιοαιθέρες με έναρξη το 2019 και πρόβλεψη για αύξηση της εν λόγω υποχρέωσης. Ο στόχος είναι πάρα πολύ απλός. Είναι η περαιτέρω προώθηση χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της αύξησης συμμετοχής των βιοκαυσίμων στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές. Υπενθυμίζω ότι ο εθνικός στόχος περί μεριδίου ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 10% το 2020 και η μείωση των εκπομπών στις μεταφορές είναι ο στόχος τον οποίο έχουμε.